Öncelikle bir tespit yapmama izin verin lütfen. Yönetim Danışmanı olarak yıllarca hayatını danışmanlık yaparak kazanmış, profesyonel Koç ve Mentör kardeşiniz olarak, Belediyeler ve Şirketlerindeki Danışmanlık hizmetleri konusunda aşağıdaki satırlarda yazacaklarım için değerli meslektaşlarım beni yanlış anlamasın. Amacım çok değerli birikim ve hizmetlerini değersizleştirmek değil. Her zamanki gibi kamu kaynaklarının kullanımı ve sahip çıkmak yönünden konuyu inceleyeceğim.

Kurumsallaşmamış ve/ veya kurumsal olma yolunda adımlar atan özel şirketler gereksinim duydukları konu ve alanlarda her türlü danışmanlık hizmetini alabilirler. 6102 sayılı TTK- Türk Ticaret kanunu ile “Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği” kavramı getirilerek, şirketlerin faaliyet konularına göre YKÜ- Yönetim Kurulu Üyeleri içinden en az 1/3 (üçtebiri) oranında, eski kanundan farklı olarak, ortak olma zorunluluğu olmadan bağımsız YKÜ atanabiliyor. İstanbul Borsasına kayıtlı şirketler için zorunlu. Ancak tüm şirketlerde yaygın değil. Aile şirketleri ağırlıklı olmamız ve kurumsal yapılanmaya karşı direnç kaynaklı sorun diye değerlendiriyorum.

Kamu kaynağı kullanan Belediyeler (geniş anlamda İl Özel İdareleri ve şirketleri) ve BİT- Belediye İktisadi Teşebbüslerinde (şirketleri) ise Danışman istihdamı, patron şirketlerinin aksine kanunlar ve yönetmeliklerle belirlenmiştir.

Belediyelerde Sayıştay tarafından 2012 ile 2018 yılları arasında gerçekleştirilen 36.000 sayfa denetim raporlarının analitik formatta, tablolar halinde özetini çıkartıp iki cilt halinde 2022 yılı başlarında Akfon Yayıncılık tarafından yayınlanan BELEDİYELERDE SİSTEMATİK SORUNLAR VE ÇÖZÜMLER kitabımın E) ATAMA VE GÖREVLENDİRMELER başlığı altında BULGU 5’de (sayfa 542- 546) konuyu detaylı inceledim. Tablo halinde, hangi belediyede ne tür hataların bulunduğunu yazdım. İlgili mevzuat isimleri ile konuya ilişkin maddeleri GEREKÇE bölümünde paylaştım. Sayıştay sitesinden ilgili raporu bularak Daha detaylı bilgi edinilebilir. https://www.akfonkitap.com/arama?tip=1&kat=0&word=baybars

Kitapta tüm denetim raporlarını altı (6) başlıkta benzer formatta ayrıştırarak inceledim;

A) YÖNETİM İHMAL VE KARARLARIYLA KAMU ZARARI TANIMI DIŞINDA KALAN GELİR VE GİDER İŞLEMLERİ.

B) İZİN VE RUHSATLAR, İMAR UYGULAMALARI.

C) TAHSİS VE KİRALAMALAR.

D) MUHASEBE KAYITLARI.

E) ATAMA VE GÖREVLENDİRMELER.

F) İHALE UYGULAMALARI.

Bu yazımda mevzuatları paylaşıp sizleri yormayacağım. Sadece ana başlıklarda isimlerini paylaşacağım;

4734- KAMU İHALE KANUNU

5393- BELEDİYE KANUNU

5018- KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU

5436- KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL İLE BAZI KANUN VE KHK DEĞİŞİKLİK KANUNU

659- GENEL BÜTÇE KAPSAMINDAKİ KAMU İDARELERİ VE ÖZEL BÜTÇELİ İDARELERDE HUKUK HİZMETLERİ YÜRÜTÜLMESİNE İLİŞKİN KHK

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

Danışmanlık Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği

Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik

Görüldüğü gibi sadece isimleri bile yazımın önemli bir bölümünü kapladı. İlgili maddeler ile maddelerdeki değişiklikler kitabımda iki sayfa olarak yer aldı.

Belediye mevzuatı karmaşıktır. Her avukat bile bu mevzuatın içinden çıkmakta zorlanır. Kitabımda Sayıştay tarafından içtihat niteliğinde kararlar ve yorumlara da yer verildiği için çözümler adeta hap gibi sunulmuştur.

BU YAZININ AMACI NE?

Belediye üst yönetimleri bu ve benzeri diğer konularda toplu bir yayın bulamadıkları, bulsalar da (kitaplarım örnektir) okuma alışkanlığına sahip olmadıkları için işin kolayına kaçıyorlar. Genel olarak;

1. Norm kadroda olmadığı halde belediye başkan yardımcısı veya başka adlar altında, süreli ve/ veya kısmi süreli sözleşmeli danışman istihdam ediyorlar.
2. Belediye üst yöneticilerince hazırlanması/ yerine getirilmesi gereken Stratejik Plan- Faaliyet raporu- Mali işler- İç kontrol vb. hizmetler için Danışmanlık hizmeti satın alıyorlar.
3. Aynı zamanda şirket üst yönetimine Danışmanlık görevi de olan YKÜ’leri vasıfsız kişilerden seçildiği için, BİT’lerde Genel Müdür Danışmanları istihdam ediliyor.

Madde ve gerekçeleri çoğaltmak mümkün. Danışmana başkan yardımcısı kadrosu ile her ay ödenen ücretler- araç ve lojman tahsisi- menfaatler göz önüne alınırsa, belediyeler ve şirketlerinin yıllık yüzbinlerce TL (Büyükşehirlerde milyonlarca TL) giderine şahit oluyoruz. Hizmet alımı ile ödenen ücretler ise dudak uçuklatıyor. Sayıştay raporlarından okuyabilirsiniz.

Halbuki herhangi bir danışmana ödenen sadece bir aylık ücret ile bu kitaplar alınıp, her müdürün masasına konulsa (araştırmacı ve yazar olarak asla kütüphane raflarında saklanacak kitap yazmıyorum), yaptığı veya yapmadığı her türlü işten sorumlu olan belediye başkanları rahatlayacak, dava dosyaları azalacak ve işler, bazı önemli ve yasalarla tarif edilenler hariç, danışmanlık hizmeti alınmadan da sağlıklı yürütülebilir. Yani sadece kitap fuarı düzenlemekle belediye sorunları çözülmüyor. Katıldığım bir fuarda belediye başkanına hediye ettiğim kitaplarım muhtemelen kütüphanede okunmayı bekliyor. Okunmuş olsa geri dönüş olurdu.

Tabii ki belediye başkanı dahil BİT’lerin üst yöneticileri ve YKÜ’nin seçimi/ atanmasında, partili olması değil de liyakat gözetilmesi şartıyla.!

BELEDİYELER HİÇ DANIŞMAN ÇALIŞTIRAMAZ MI?

4734- KAMU İHALE KANUNU “Danışman” Md. 4; “Danışmanlık yapan, bilgi ve deneyimini idare yararına kullanan, danışmanlığını yaptığı işin yüklenicileri ile hiçbir organik bağı olmayan, danışmanlık hizmet bedeli dışında hiçbir kazanç sağlamayan ve danışmanlık hizmetlerini veren hizmet sunucular.”

Danışmanlık Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği Md. 2; Bu yönetmelik 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Md. 53 göre hazırlanmıştır. Md. 3; “Bu yönetmeliğin uygulamasında 4734 sayılı kanunun Md. 4 tanımlar yanında;” başlığı altında şartlar sıralanmıştır. Md. 6; “4734 sayılı kanunun Md. 48’de belirtilen; “mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetler, danışmanlık hizmet sunucularından alınır.”

“Belediye meclisi denetim komisyonları” uzman kamu personeli ile işi danışmanlık hizmeti vermek olan kişi ve şirketlerden, üye sayısının belirli bir oranında danışmanlık hizmeti alabilirler.

SONUÇ

Umarım biraz karmaşık olsa da meramımı anlatabilmişimdir. Ancak çok daha bilgi sahibi olabilmek için Sayıştay özetleri kitabım ile ilgili yasa maddelerini okuyup içselleştirmek her belediye, İl Özel İdaresi ile BİT- KİT yöneticilerinin sorumluluğudur. Aksi halde görevde bulunduğunuz sürece kimse denetleyip şikayetçi olmasa bile, görevden ayrıldıktan birkaç yıl sonra haksız elde edilen kamu kaynakları ile harcama izni verenlerin şahsi hesaplarına haciz konulabilir. Devlet unutmaz. Saygılarımla.