Kozmetik ve ilaç sektöründe kullanılan bitki ve böcekler, tekstil sektöründe doğal boyama için de kullanılıyor. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Recep Karadağ, Abant İzzet Baysal Üniversitesi'nde katıldığı konferansta 'doğal boyamacılık tarihi' ile ilgili ilginç bilgiler paylaştı.

 

Prof. Dr. Karadağ, çeşitli bitki ve böceklerden elde edilen doğal boya maddelerinin M.Ö. 4000’li yıllardan M.S 1900’lü yıllara kadar kullanıldığını, sentetik boya maddelerinin sağlığa zararlarının anlaşılmasıyla birlikte 1980’li yıllardan itibaren doğal boyamacılığın yeniden yaygınlaşmaya başladığını anlattı. 

 

Doğal boyalarla fosforlu renkler hariç istenilen her rengin elde edilebileceğini ifade eden Prof. Dr. Karadağ, doğal boyaların ‘meşe, muhabbet çiçeği, zerdeçal, yüksük otu, safran, tüylü ladin, katır tırnağı, çivit otu ve civan perçemi’ gibi çok çeşitli bitki türleri ile Hindistan, Meksika ve Anadolukökenliler başta olmak üzere çok çeşitli böceklerden elde edildiğini söyledi. 

 

"SULTAN KAFTANLARINDA KERMES BÖCEĞİ, İPEK VE PAMUK KAFTANLARDA ÇİVİT OTU"

 

Prof. Dr. Karadağ, tarih boyunca halıdan kaftana çeşitli dokumalarda kullanılan boya maddeleri ile bu maddelerin elde edildiği bitki ve böcek türleri hakkında örneklerle bilgi vererek, şöyle devam etti: "Hunlara ait dünyanın en eski halısı kabul edilen Pazırık halısında Polonya’ya özgü bir böcek olan 'Polonya Kermes'i kullanılmış. Ünlü Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’a ait kaftanın renkleri de kermes böceğinden elde edilen bir madde kullanılarak elde edilmiş. Harbiye Askeri Müzesi’ndeki Reşat Sancağı’nda kullanılmış kırmızı renk Meksika Koşnil böceğinden elde edilmiş. Konya Mevlana Müzesi’ndeki Mevlana’nın ipek ve pamuk kaftanlarında da çivit otu kullanılmış. Şehzade Mustafa ve Şehzade Beyazıt’ın kaftanlarında altın ve gümüş kullanılmış. Bunlarda hem desen hem de dokuma tekniği ve renk açısından bu kaliteye bugünkü teknoloji ile ulaşmak hayli zor.”

 

Konferansta böceklerin kullanıldığı alanlarla ilgili ilginç bilgiler de veren Prof. Dr. Karadağ, “Meksika Koşnil böceğinden elde edilen anti kanserojen bir madde birçok kahvede ve bazı şaraplarda kullanılıyor. Kozmetikte, ilaçta ve tekstilde de kullanılıyor. Aynı zamanda birçok gıdada renk vermesi için kullanılıyor. Dünya Sağlık Örgütü 2004’te bu böceğin gıda, ilaç ve kozmetikte kullanılmasını önerdi.” diye konuştu.