Depremde enkaz altında kalıp “siz köpeği gönderin ben kedi taklidi yaparım” diyen depremzedeyi hiç unutmayacağız. Bu cümle arama kurtarma faaliyetlerinde köpeklerin ne kadar önemli olduğunun da göstergesi.

Konuyla ilgili bir yazı yazmaya karar verdim ve Tamga Arama Kurtarma Bolu İl Amiri ve değerli dostum Levent Şimşek ile görüştüm. Tamga Arama Kurtarma, tüm felaketlerde olay yerine ivedilikle ulaşan sivil toplum örgütlerimizden biri. Kendisi benim Sakarya İtfaiyesi K-9 Birim Amiri Murat Akbaş ve deneyimli köpek eğitmeni Levent Karabaş ile diyaloğa girmemi sağladı. İki isme de olası İstanbul depremini hatırlatıp “142.000 binanın çökmesi ya da hasar alması ihtimalinden söz ediliyor. Böyle bir felaketle karşılaşırsak elimizde yeterli arama kurtarma köpeği var mı?” sorusunu yönelttim ve dikkat çekici yanıtlar aldım.

Elimizde yeterli sayıda köpek yok. Olmadığı gibi yeterli sayıda eğitimci de yok. Bu eksikliğin acilen giderilmesi gerekiyor. Önce “eğitimcinin eğitimi”, ardından yeteri kadar eğitilmiş köpeğe ihtiyaç var.

Bu köpeklerin niteliklerini sorduğumda; “Öncelikle 3 ila 18 ay arası olmasını tercih ediyoruz. 2 yaşındaki köpek de eğitilebiliyor ancak süreç daha uzun ve zorlu oluyor. Köpeğin cinsi çok fark etmiyor, önemli olana oyuncu (oyunla eğitiliyor ve görevi yerine getirince en sevdikleri oyuncakla ödüllendiriliyorlar),  eğitime açık olması. Bu niteliklere sahipse eğitim sürecine başlıyoruz” dediler. Bazı avantajlı köpek ırkları var. Koku alma konusunda Alman kurdu, av köpekleri ve gerçekte av köpeği oldukları az bilinen Labrador ve Golden Retriever gibi. Ama nitelikleri karşılayan sokak köpekleri bile kullanılabilir.”

Eğitim yaklaşık bir yıl sürüyor ve zahmetli bir süreç. Koku odaklı çalışan bu köpekleri yanıltabilecek pek çok koku var. Yıkılan bir evde pişen yemek, et, tavuk, salam gibi ürünler köpeğin aklını karıştırabilir. Bu noktada köpeklerin dikkati dağılmasın diye ileri tekniklerle eğitiliyorlar. Köpeklerin sosyal olması, insanlara ve diğer köpeklere saldırmaması da önemli. Önemli bir diğer nokta yüksek sesten etkilenmemeleri. Birçok iş makinası bölgede çalışıyor, ambulans sirenleri çalıyor.

Peki, eğitilebilecek köpekler nereden tedarik edilebilir? Barınaklar bu anlamda önemli bir kaynak. Bir havuz oluşturularak 3-18 ay aralığında, oyunculuğu ile dikkat çeken köpekler eğitmenlere ve AFAD’a bildirilebilir. Köpeklere eğitim sertifikası veren tek kurum AFAD. Dolayısıyla koordinasyonun AFAD üzerinden yapılması süreci sağlıklı ve resmi kılacaktır.

Bir diğer kaynak köpek sahipleri. Köpek sahipleri afet gönüllüsü olarak kriterlere uyan köpekleriyle eğitim alabilir, felaketlerde insan hayatlarına dokunabilirler.

Bazı ruh hastalarının köpeklere eziyet çektirdiğine, öldürdüğüne şahit olduk. “Köpek giren eve melek girmez” diye çarpık bir düşünce ve buna inananlar var. Ancak biliyoruz ki enkaz altında kaldığımızda patili dostlarımız bizi bulsun diye dua edeceğiz.

Arama kurtarma köpeklerinin sayısının artması için AFAD ve belediyeler arasında koordinasyon kurulmalı, eğiticinin eğitimine önem verilmeli ve köpek sahiplerinde farkındalık yaratılmalı.

Levent Şimşek, Murat Akbaş ve Levent Karabaş olmasaydı bu yazı da olmazdı. Bu bilgileri okurlarımla paylaşmama vesile oldukları ve beni aydınlattıkları için hepsine teker teker teşekkür ediyorum. Lütfen bu yazıyı okumakla kalmayın, aynı zamanda paylaşın ki olabildiğince çok insana ulaşalım.