Doğru yönde ilerlemek için önce doğru yön bulunmalıdır. Var olma sebebimiz, ilkelerimiz, değerlerimiz ve önceliklerimiz, haritada yön bulmamızı sağlayan pusulalarımızdır.

Değerler ve öncelikler söz konusu olduğunda yıllar önce izlediğim “Dikey Limit” filminin başlangıç sahneleri gelir gözlerimin önüne. Bileşke kuvveti konusunu işlerken de derse başlamadan önce, bu filmin ilk beş dakikasını izletirdim. Ders bittiğinde bir daha silinmemek üzere öğrencilerin zihnine işlenirdi yer çekimi ve bileşke kuvvet.

Her şey yükseklerinde süzülen bir kartal gölgesinin yerde kayalıklara doğru ilerlemesiyle başlar. Peter sarp kayalara tırmanırken kartalı da kameraya almayı ihmal etmez. Kardeşi Annie ve babasıyla neredeyse doksan derece dik olan kayalara tırmanmaktadırlar. Gerekli tedbirler alınmış, işler yolunda ve herkesin neşesi yerindedir. Baba yukarıda kaya çatlaklarına takoz yerleştirmeye çalışırken, evlatlarına da birer takoz daha takmalarının güvenlikleri açısından daha iyi olacağını söyler. Peter şarkı söylerken, bir yandan da fotoğraf çekmektedir. Kardeşiyle iddiaya girer, şakalaşarak onu kızdırmaktan da geri durmaz.

Beklenmedik bir anda yukarıdan “Dikkat edin!” sesleri duyulur, bir sırt çantası babanın sırtını sıyırarak aşağı iner. Kayalara yanaşarak kendini korur. Peter, “Dikkat et, tepene inen amatörler var!” diye babasını uyarır. Yukarıda halatı takozdan boşanan biri boşluğa savrulurken halatın diğer ucundakini de çeker. Baba bu kez kendini koruyamaz ve kendisine takılan ipteki iki kişiyle birlikte aşağıya düşer. Peter’in o çok değerli kamerası da yere düşerek paramparça olmuştur. Az önce aşağıdaki Annie şimdi yukarıdadır ve kendilerini onun taktığı takozlar tutmaktadır.

Askıda olan beş kişinin ağırlığı ipe ve takoza aşırı yük bindirdiği için takozun yerinden çıkması an meselesidir. Baba, “Bir takoz daha tak!” der.

Annie dener, duvara ulaşamaz. Adamların panik halindeki hareketi ipi zayıflattığı için, evlatlarını düşünen baba bir hareketle adamları boşluğa bırakır. Annie yeniden takoz takmaya çalışır. Ama nafile, ip sallandıkça takoza binen yükle takoz yerinden kayar. Takozun üç kişiyi taşıyamayacağını anlayan baba bir karar vermek zorundadır.

“İkiniz de sakın kımıldamayın, sakin olun, sakin olmaya çalışın.”

Kızına, “Takoz kımıldıyor mu?”

“Hayır!”

“Takozu takmaya çalış, dene!”

Takozu takmak için sallandıkça yukarıda kendilerini tutan takoz da yerinde oynar. Yapacak bir şey kalmamıştır. Baba, son çare en zor kararı verir: “Peter bıçağı çıkartmanı istiyorum.”

“Ne?”

“Sadece söylediğimi yap!”

Bu arada yine takoz yerinden kayar. Baba, “Peter bıçağını çıkar! Fazla vaktin yok!”

Peter bıçağı çıkarır.

“Benim için bir şey yapmalısın Peter, tamam mı?” “Halatta çok ağırlık var.”

Annie, “Hayır, hayır!”

“Bir takoz üçümüzü birden taşmaz!”

Annie panik halinde ağlamaklı bir sesle, “Takozu sokabilirim.” “Söylediğimi anlıyor musun?”  Tedirgin “Takozu sokabilirim”

Baba Peter’e, “İpi kesmek zorundasın!”

Annie, “Takozu sokabilirim.”

Peter, “Bunu yapamam!”

“Bunu yapmazsan hepimizi aşağı çekeceğim.”

Annie, “Hayır, hayır! Takozu sokabilirim!”

“Bunu yapamam, hayır, yanılıyorsun, dayanır!”

“Hepimiz öleceğiz!”

“Hayır, dayanır!”

“Kapa çeneni Annie!”

“Hayır, dayanır!” 

“Ya üçümüz, ya da birimiz öleceğiz. Peter söylediğimi anlıyor musun? Sadece kardeşini düşün.” 

“Hayır kesmeyeceğim!”

“Dinle beni, kardeşini öldüreceksin!”

“Hayır!”

 “Hayır, bunu yapma!”

Takoz yerinden kayar.

“Bunu yapmazsan Annie ölecek, halatı kes!”

“Hayır!”

“Halatı hemen kes!”

İstemeye istemeye eli titreyerek bıçağı halata dayar.

“Haydi, sadece ipi kes!”

“Ona bunu yaptırma baba!”

“İpi kes! Takozu her an duvardan kurtulabilir. Annie, sen de ölebilirsin! İstediğiniz bu mu? Kardeşini öldüreceksin!”

“Hayır, hayır, olamaz!”

“Kes dedim kes şunu! Ben önemli değilim, sadece halatı kes! Vaktimiz daralıyor, halatı kes hemen!”

Peter daha fazla dayanamaz ve halatı keser.

Peki, siz bağlı olduğunuz ipi kimin için kesersiniz?

Sizin için kimler kendi hayatından vazgeçebilir?