Bu bir Atasözü veya özdeyiş değil. Uydurduğum bir kural hiç değil. Mevzuat hazretleri böyle yazmış!

Hal böyle olsa da ne devlet kurumları, ne de yerel yönetimlerde (bağışlayın) takan yok.

Bildiğiniz; Yandaşlar ile kayırılan kişi- şirketler için her dönemde avanta yöntemi olmuş / olmaya devam.

Sıradan vatandaşlar kazara böyle bir şey yapsa, valinin talimatıyla kolluk kuvvetleri gelip, yaka paça atar.

Gücüme gidip bu yazıyı yazmama neden olan şey; Her kademedeki devlet görevlilerinin konuyu çok iyi bildiği halde gereğini yapmayıp (Gereği; Kolluk kuvvetleriyle tahliye edip, yeniden ihaleye çıkılması.), medya ve basında sayfalar dolusu “Ecri misil ödemeleri ertelendi” müjde haberiyle, MEGT- Milli Emlak Genel Tebliğleri yayınlanıp, “kılıfına uydurma” taktiği ile “geçmiş tarihli ecri misil alacakları ertelendi” diye devletin resmi yayın organı RG - Resmi Gazetede ilanlar yayınlanmasıdır.

Bu tebliğlerde şöyle yazıyor; Ecri misil (işgal tazminatıdır.)

Hatta belediye başkanları, siyasetçiler ve bakanlar televizyonlara çıkıp da, sanki mağdur olmuş vatandaşların bir sorununu çözmüş gibi “bu salgın döneminde esnafımız ve turizm yatırımcılarımıza destek olmak için ecri misil ödemelerini erteledik” müjdesi verince(!) resmen suça alet olduklarını görüp, cinlerim tepeme çıkıyor.

Sayın bakan ve bürokratlar!! Bunlar işgalci. Yani devletin, hazinenin, belediyenin malına mülküne çökmüş.

Muhtemelen bugünlerde yeni bir MEGT çıkartarak; “01.01.2021- 30.04.2021 arası ecri misil borçları için ek önlem paketi kapsamında erteleme kararı çıkartıp, COVİD-19 tedbirleri kapsamında esnaf ve turizmcilere destekler sağladık” açıklamasını basın ve medyada duyarız.

Kısmet olur da bastırabilirsek, onlarca örnek göreceğiniz “BELEDİYELERDE SİSTEMATİK SORUNLAR VE ÇÖZÜMLER” kitabımızda, YÖNETİM, MUHASEBE ve İHALE başlıklarında Sayıştay denetçilerinin BULGU’larını, tablolar halinde, hangi belediyede ne gibi hatalar yapıldığını paylaşacağım. WEB siteme “KAYIT” olup takip eden okuyucularıma pozitif ayrımcılık yaparak zaman, zaman kitabımdan alıntılar yapacağım.

O halde nedir bu mevzuat hazretlerinin buyrukları beraberce bakalım.

Mümkün olduğunca basite indirerek anlatmaya çalışacağım. İsteyen ilgili tebliğleri bulup okuyabilir;

23.12.2020’de RG’de yayınlanan 401 sayılı MEGT amacı; “29.06.2001/ 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve KDV Kanununda Değişiklik Yapılması Kanunu geçici Md. 26 göre hazırlandı.”

“c) Ecri misil ertelemesi: Kültür ve Turizm Bakanlığı belgeli turizm tesisleri yatırımcıları ve işletmecilerinden bu faaliyetleri dolayısıyla Hazine taşınmazlarını izinsiz kullanımlarından dolayı 31.03.2020/ 31085 RG’de yayımlanan MEGT (Sıra No: 398) kapsamında ertelenen borçlar (01.04.2020- 30.06.2020) ile 01.07.2020- 31.12.2020 arasında tahsil edilmesi gereken ecri misillerin, ödeme sürelerinin başvuru şartı aranmaksızın bir yıl ertelenmesi ve bu alacakların ertelenen süre sonuna kadar herhangi bir zam veya faiz uygulanmadan tahsilini kapsar.”

• Borçlar 398 sayılı tebliğ ile önce 31.03.2020’de, 401 sayılı tebliğ ile 23.12.202’de bir yıl ertelenmiş.
• Borçlar için ileriye dönük herhangi bir zam veya faiz uygulanmamış.
• Yahu zaten işgalcisin, geçmiş borçlarını erteledik artık tahliye et ihale yapacağız diyen yok.

Bloomberg HT haberine göre ertelenen borç 925.000.000 TL. https://www.bloomberght.com/kamu-arazilerindeki-turistik-tesislerin-borcuna-erteleme-2271311

ÇŞB- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 22.04.2020/ 399 sayılı MEGT yayınlayarak, 16.04.2020/ 7244 sayılı Yeni Koronavirüsün Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Md. 1.a; “01.04.2020- 01.07.2020 arası Hazine taşınmazlarının tarım ve hayvancılık amacıyla izinsiz kullanımı kaynaklı, erteleme döneminde tahsil edilmesi gereken ecri misillerin ödeme sürelerinin başvuru şartı aranmaksızın, erteleme süresi kadar ertelenmesi ve herhangi bir zam veya faiz uygulamadan taksitlendirilerek tahsil edileceğini” duyurmuş.

ÇŞB bu arada 16.09.2020’de 400 sayılı MEGT yayınlayarak “Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerin tarımsal üretim yapılmak üzere, taşınmazın bulunduğu köy/mahalle nüfusuna kayıtlı veya o köyde/ mahallede ikamet eden topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere, talep edilmezse diğer gerçek veya tüzel kişilere (Md. 4.1; On yıl süreyle, 4.2; Taşınmaz rayiç bedeli %1,5 karşılığı) ihaleyle kiralanmasının usul ve esaslarını” yayınlamış.

Şöyle mi anlayalım? “Çiftçi kardeş, ecri misil ile seni yeterince idare ettim. İhaleye girip 10 yıla kadar kirala.”

ÇŞB acaba benzer bir tebliğ ile turizm tesisleri için de “ecri misil dönemi bitti kardeşim, ihaleye girip kirala” demiş mi diye baktım. Bulamadım! En son 06.01.2020’de 402 sayılı MEGT ile 2496 sayılı KAMU KONUTLARI KANUNU ve yönetmeliğinde değişiklik yaparak, kira bedellerini yeniden tespit etmiş.

Sayıştay denetçileri belediyelerin denetiminde ecri misil konusunda şu başlıklarda hatalar tespit etmiş;

1. Vatandaşa tahsisli kıyılar ve parklardan ecri misil almadan/ eksik alarak imara aykırı özel site, kulüp ve kişilerin işgali/ kullanımına bırakılması.
2. Mülkiyet ve tasarrufunda ki taşınmazlarda, ecri misil kiralama yöntemi gibi kullanılması. Ecri misil ve kira tahsilatının düşük olması. Ecri misil tahakkuklarının gerçek işgal alanından hesap edilmemesi.
3. Vadesinde ödenmeyip, %20-25 indirimden vazgeçilen ecri misil ödemesinin, geriye dönük takip ve tahsili için Hukuk ve Mali hizmetlere gönderilmemesi. Takipte ki ecri misil alacağının mevzuata aykırı durdurulması.
4. Pazar işgal harcının eksik ve hatalı tahakkuk ettirilmesi. İşgal harcı yerine ecri misil, ecri misil yerine işgal harcı alınması.
5. Kira süresi biten taşınmazların ihalesiz kiralamaya devam edilmesi. İşletme hakkı sözleşmesi yapılmaması. Kiraların yıllara göre güncellenmeyip, kiranın vadesinde ödenmemesi. 1 ve 2’nci derece tarihi sit bölge/ alan/ bina ve eserlerin izinsiz kiralanması/ tahsisi ve sözleşme konusu dışında kullanılması.

2012- 2018 arası 21 Büyükşehir ve 10 il belediyesinin denetim raporlarını inceleyerek çıkardığım özetlere göre, bu başlıklarda görülen toplam hataları aşağıda vereceğim. Önce izninizle biraz mevzuat okuyalım;

2886- DEVLET İHALE KANUNU “Ecri misil ve tahliye” Md. 75.4; “Devletin işgal edilen taşınmazı idarenin talebiyle, mülkiye amiri 15 günde tahliye ettirip teslim eder.”

5393- BELEDİYE KANUNU Md. 15; “2886/ Md. 75 belediye taşınmazlarına da uygulanır. Belediye lehine tesis edilmiş tahsis/ kiralama yoksa belediye de işgalcidir.” Md. 18.e göre taşınmaz alımı, satımı, takası, tahsisi, tahsis şeklinin değiştirilmesi, ihtiyaç duyulmazsa tahsisin kaldırılmasına, 3 yıldan fazla kiralanması ve 30 yılı geçmeyecek sınırlı aynî hak tesisine karar verme yetkisi meclisindir. Md. 34.g; Taşınmaz mal satımı, trampası ve tahsisine ait meclis kararlarını uygulamak, süresi 3 yılı geçmeyen kiralamaya karar verme yetkisi encümene ait olup, 2886/ Md.35 göre taşınmazın üçüncü kişiye kiralanması ihale usullerine göre yürütülmelidir. “Belediye Başkanı Görev ve Yetkileri” Md. 38; a) Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediye hak ve çıkarını korumak. …f) Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek.…”

5018- KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU “Muhasebe Hizmeti ve Muhasebe Yetkilisi Yetki ve Sorumluluk” Md. 38; "Kamu gelirleri tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz yapılmasından sorumludur." Md. 48.3; "Kamu idarelerinin malları edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarması, mevzuatta öngörülen kurallarla hizmetin amacına uygun verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılır. Aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, yönetim veya kullanımına yetki verenler sorumludur."

6183- KAMU ALACAKLARI TAHSİL USULÜ KANUNU “Kanun kapsamı” Md. 1.1; “Devlet, İl özel idaresi ve belediyelerin vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait mahkeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi feri amme alacakları, aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve amme hizmeti uygulamasından doğan diğer alacakları ile bunların takip masrafları hakkında bu kanun hükümleri uygulanır.” Diyerek kira sözleşmesi kaynaklı alacak için ödeme emri çıkartılamaz. “Ödeme zamanı ve erken ödeme” Md. 37; “Kanunda belirtilen zamanlarda, ödeme zamanı tespit edilmemiş kamu alacakları, Maliye bakanlığı tebliğden itibaren bir ay içinde ödenir...” “Ödeme emri” Md. 55.1; “Kamu alacağını vadesinde ödemeyenlere, 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları, ödeme emriyle tebliğ olunur.”

6098- TÜRK BORÇLAR KANUNU Md. 339; “Kamu kurum ve kuruluşlarının, hangi usul ve esaslarda olursa olsun yaptıkları tüm kira sözleşmelerine de bu hükümler uygulanır.” Md. 352; “Kiracı, bir yıldan kısa süreli kiralamada kira süresi içinde, bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde ise bir kira yılı veya bir kira yılını aşan sürede kira bedelini ödemediği için kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmuşsa kiraya veren, kira süresinin ve bir yıldan uzun süreli kiralarda ihtarın yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde, dava edip kira sözleşmesini sona erdirebilir.”

Devlet özel mülkiyeti” ve “Devletin hüküm ve tasarrufundaki yer”, belediye mülkiyetinde değil, Hazine taşınmazlarıdır. Danıştay 13 D. E: 2007/ 4476, K: 2008/6874; Belediye taşınmazları “Devletin özel mülkü” ve “Devletin hüküm ve tasarrufundaki” yer değil.

5393- BELEDİYE KANUNU Md. 15.6. “Belediye mallarına karşı suç işleyenler, devlet malına suç işler. İşgalli taşınmaz, idarenin talebiyle, mülki amirce en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.”

Değerli okuyucularım. Mevzuat yönünden her şey tanımlanmış mı? Evet. Peki çıkartılan yönetmelik, tebliğ, karar vs. kanunlara aykırı olabilir mi? Hayır asla. O halde neden işler böyle oluyor!!?

Gelelim sırayla yukarıdaki 5 başlıkta bulunan hatalara;

1 NO’LU BULGUNUN PERFORMANSI:

DENETLENEN BELEDİYE/BİRİM : 31 %100 DENETİM SAYISINA GÖRE : 36 %100

AK PARTİ ; 12 %38,7 AĞIRLIKLI ORT ; 12 %33,3

CHP ; 17 %54,8 AĞIRLIKLI ORT ; 22 %61,1

HDP ; 2 % 6,5 AĞIRLIKLI ORT ; 2 % 5,6

2 NO’LU BULGUNUN PERFORMANSI:

DENETLENEN BELEDİYE/BİRİM : 71 %100 DENETİM SAYISINA GÖRE : 103 %100

AK PARTİ ; 35 %49,3 AĞIRLIKLI ORT ; 49 %47,6

CHP ; 26 %36,6 AĞIRLIKLI ORT ; 40 %38,8

MHP ; 7 % 9,9 AĞIRLIKLI ORT ; 8 % 7,8

HDP ; 3 % 4,2 AĞIRLIKLI ORT ; 7 % 6,8

3 NO’LU BULGUNUN PERFORMANSI: (Tek bulgu olduğu için aynen kopyaladım.)

4 NO’LU BULGUNUN PERFORMANSI:

DENETLENEN BELEDİYE/BİRİM : 17 %100 DENETİM SAYISINA GÖRE : 21 %100

AK PARTİ ; 5 %29,4 AĞIRLIKLI ORT ; 7 %33,3

CHP ; 12 %70,6 AĞIRLIKLI ORT ; 14 %66,7

5 NO’LU BULGUNUN PERFORMANSI:

DENETLENEN BELEDİYE/BİRİM: 100 %100 DENETİM SAYISINA GÖRE : 153 %100

AK PARTİ ; 44 %44 AĞIRLIKLI ORT ; 65 %42,5

CHP ; 39 %39 AĞIRLIKLI ORT ; 63 %41,2

MHP ; 10 %10 AĞIRLIKLI ORT ; 16 %10,4

HDP ; 6 % 6 AĞIRLIKLI ORT ; 8 % 5,2

AK PARTİ ŞİRKET ; 1 % 1 AĞIRLIKLI ORT ; 1 % 0,7

NOT: DENETLENEN BİRİM; 2012- 2018 arası bu BULGU çerçevesinde kaç kurumun denetlendiğini, DENETİM SAYISINA GÖRE; 2012- 2018 arası aynı birimin birkaç defa denetlenmesiyle toplam denetim sayısını gösterir.

Ülkemizde hep enflasyon, faiz, hazine, TCMB gibi finansal tedbirler konuşuluyor ama dolaylı vergiler dışında bütçe gelirlerini arttırmak konusunda elimizdeki yasaları bile kullanamayarak gelirlerimizi artıramıyoruz diye düşünenlerimiz benim gibi az değildir sanırım. Sade ve sıradan vatandaşlar olarak bunları görüyorsak, devleti yönetme görev ve sorumluluğu olan siyasetçiler ile bürokratlar neden bizim gördüklerimizi göremiyor?

Sevgiler ve saygılar sunuyorum...