“Kültür Milliyetçiliği” kavramının bir kez daha üzerinden geçmek gereği hissettim. Gördüğüm kadarıyla zihinlerdeki soru işaretleri henüz kalkmamış.  Belki belirsizliği her iki kelimeyi ayrı ayrı tanımlayarak giderebiliriz.

“Kültür” hakkında birçok tanım var. Belki de dünyada tanımı en fazla yapılan kavramlardan. Benim en beğendiğim ve kapsayıcı bulduğum tanım ; “Toplulukların, toplumların ürettiği maddi manevi her şey kültürdür”. Diliniz, yaşam biçiminiz, ahlak kurallarınız, inançlarınız, dokuduğunuz halı, giydiğiniz kıyafetler hatta batıl inançlarınız, dahil olduğunuz kültürün ürünüdür. Kültür kendini bireyler ve topluluklar üzerinden yinelerken, toplumlar ve bireyler de kültürü yeniden üretir, uzun zaman dilimleri içerisinde ufak değişiklikler yapar, böylelikle kültür sürekli dinamik halde kalır.

“Millet” tanımını yakın geçmişte yaşadığımız “Renan” tartışmasından hatırlıyoruz. Renan millet kavramını kendi cümleleriyle ;  "Ulus bir hissiyat, ruhani bir ilkedir. Bu hissiyatı, bu ruhani ilkeyi aslında bir olan iki şey oluşturur. Biri geçmişte, diğeri şimdidedir. Biri ortak zengin bir hatıralar mirasına sahip olmaktır; diğeri şimdiki zamanda ortak karara varma, birlikte yaşama arzusu, bölünmemiş halde aldıkları mirası geliştirmeye devam etme iradesidir." Bu tanıma zaman içerisinde düşünürler eklemeler yapmış ve geliştirmiştir. “Subjektif milliyetçilik” tanımı zenginleşmiş, içinde yer alan kültürel elementler çeşitlendirilip başlıklar altında toplanmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin “millet” tanımı Renan üzerinden gelir, Gökalp ve Akçura’nın katkıları  ile “Türk Milleti” kavramının çatısı netleştirilir.

Farklı millet tanımları da yok değil. Konuyu mikrobiyolojiye dayandıran, kan veya soy bağı üzerinden giden düşünce akımları var. (“Objektif Milliyetçilik” olarak  da tanımlanır) ancak sağlam temellere dayanması olanaksız. “Ari Irk”tan söz etmek bilimsel olarak da gerçekçi değil. Umberto Eco’nun ifadesiyle “Saf ırk’tan söz etmek mümkün değildir. Saf Irk’a en yakın olanlar çingenelerdir çünkü genellikle iç evlilikler yaparlar (diğer çingenelerle evlenirler).”

“Türk milleti” kavramına kültürel milliyetçilik penceresinden baktığımızda kendimizi nasıl tanımladığımızı görürüz. İstiklalimize düşkünüz. Kurduğumuz hiçbir devlet emperyalist olmamış, sömürge elde etmekle veya başka halkları asimile etmekle uğraşmamıştır. Aile önemlidir! Aile büyüklerine saygı gösterilir, sözleri dinlenir. “Ata” figürü önemlidir.  Ahlak kurallarına bağlılık değerlidir. Kadın erkek eşittir, hatta toplum içinde kadına pozitif ayrımcılık yapılır. (Arap geleneğinden alınıp kültürümüze sokuşturulmaya çalışılan kadının 2. sınıf yurttaş görülmesi kültürümüze fazla etki etmemiş, belli bir çevrenin davranışı olarak kalmıştır.) Vatan bizim için vazgeçilmezdir ve uğruna ölünür. Dinsel kurallar ahlak anlayışımızla da birleştirilmiş ve kültürümüzde önemli yer edinmiştir. Bu niteliklere eklemeler yapmak mümkündür. Ancak kendimizi ağırlıklı olarak yukarıda saydıklarımızla tanımlarız. “Türk” dendiğinde çoğumuzun aklına saydıklarım gelir.

“Kültür milliyetçiliği” kavramı da yukarıda saydığım tanımı sürdürmek, bu değerlerin toplumda daha kökleşmesini ve gelecek nesillere aktarılmasını hedefler. Kültür milliyetçiliği kavramına göre milleti millet yapan kan grubu veya gen haritası değil, sahip olduğu değerler, ortak geçmiş, kültür ve geleceğe dair ortak amaçlardır. Bu kapsayıcı yaklaşım kendini Türk olarak hisseden herkesi “Türk Milleti” ne dahil eder ve “Ne mutlu Türküm diyene” cümlesinde vücut bulur.

“Kültür milliyetçiliği” tanımının ne kadar etkili olduğunu “Amerikan rüyası” söyleminde de görürüz. Farklı kıtalardan gelip yüzyıllar önce Amerika’da birleşmiş farklı milletlerden insanlar kendilerine has melez bir kültür yaratmış, bireyselciliğin  egemen olduğu bir kültür ve yaşam biçimi inşa etmiştir. İnsanları birbirine bağlayan ve “millet” kavramını doğru şekilde oluşturan kavram “kültür milliyetçiliği” dir.