MODERN ZAMAN DEMOSTENLERİ

Mehmet Yılmaz

7 Şubat 2015

Önsöz: Bakunin’den: Kafalarda hazır kategori ve sözcüklerle cilalanmış fırtınalar kopuyor, ne var ki yaşayan, yaratıcı bir beyin yok; kollarda güç yok, damarlarda kan dolaşmıyor, yalnızca gölge var, geveze, tın tın eden gölge.

Aslında banka-banker hikayeleri epeyce “bereketli” bir alandır; özellikle de geri kalmışlığın diplomatik ifadesi olan azgelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler diye tabir edilen ülkelerde… Ama ilk örnekler her zaman ilginç olduğu için türünün ilk örneklerden olduğu için, biz “komşu”ya kadar gidip, bu işin orada nasıl yürüdüğüne bir göz atalım.

Formiyon, Atina’lı bir bankerdir. Doğal olarak kendisinin ve Atinalıların parasını işletip değerlendirmektedir. Bu “değerlerin” içinde faizin temel öge olduğunu unutmamak gerekir. Bizde, her ne kadar edebiyatımıza Formiyon’dan  epey sonra girse de, profesyonel olarak daha önce de geçerli olan “parayı veren düdüğü çalan” repliği ünlüdür…  Formiyon’un düdüklüğünü ise yine Atinalı  Demosten yapmıştır: “Formiyon, onu tanıyanların indinde elindeki para oranında kredisi olduğu gibi, bunun çok üstünde büyük bir saygınlığa sahiptir. Yalnızca zengin değil, iyi bir insandır da. Bu işi de sırf para kazanmak için değil insanlara duyduğu derin sevgiden ve kalbinin yüceliğinden yapıyordu.

Demostenos, Atina’nın bu Pro-Soros madrabazını böyle yalaka bir üslupla pohpohluyor, Atina ahalisini “biat”a davet ediyordu…

Formiyon’un kendisi de bir zamanlar köle olan Banker Pasion’un kölesi olarak dünyaya gelmişti. Zaten bankalarda defter tutan, hesapları kaydeden, kasayı yöneten ve patrona kendi oğullarından daha büyük bir bağlılıkla ederek sivrilen kimselerin çoğu kölelerdir.

Formiyon, efendisinden miras olarak devraldığı bankayı daha da büyüttü ve Atina dışında başka ticari eylemlere de girişti. Eğer herhangi bir sebeple mahkemeye işi düşerse, o zaman da Atina’nın en pahalı avukatını tutardı. Atina’nın en pahalı avukatı kim miydi? Tabi ki Demostenes…

Peki Demostones kim o zaman? Şu ünlü hatip ve “devlet adamı” olan Demostones…

Bu hikaye, kulakları böyle konulara aşina olanlar için, ama özellikle de “asıl” adamı olamayanlar için; uysa da uymasa da…

Son söz: Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla…