İnsanlığın sürekli sorguladığı fakat tam olarak niteleyemediği konulardan biri de uyku halinde görülen rüyalardır.

Kısaca 'rüya'; Uyurken zihinde belirlenen net veya silik görüntülere denir. Net görüntüler genelde uyanmaya yakın görüntülerde algılanır. Görülen gerçekten ziyade suret veya hayaldir. Günlük yaşantımızda gördüklerimizin yanında hiç görmediklerimiz de bir şekil veya düşünce olarak görürüz. Bu sebeple rüyayı gezgin ruhun, gördüklerini kalp ve zihne nakşetmesi olarak da tanımlayabiliriz.

Kişinin yaşantısı ile gördüğü rüya arasında büyük bağ olduğu herkes tarafından kabul görür. Genelde Salih düşüncede olanların rüyaları da Salih olur. İnsanın gelecek ile kurdukları beklentileri, rüyalarına çoğu zaman ilham olur. Yaşadıklarıyla etkileşimleri rüyasına yansır.

                Genel olarak rüyalar dini açıdan üç çeşit olarak sınıflandırılır.

1. İlahi-Rabbani-Rüyalar: Bunlar sadık ve müjdeci rüyalardır. Kişi hiç aklında yokken, farklı boyutlarda ruhunu ve gönlünü okşayan, rahatlık ve güven veren olayları, büyük zatları görür, onlardan yakınlık, güven bulur. Neticede rahatlar, içi huzur dolar. Geleceğinin iyi ve başarılı olacağı hissi ile hayata daha iyi tutunur. Bu tür rüyalara Türkçede "düş" denir.
2. Şeytani rüyalar: Genelde üzücü, korkutucu, ahlak dışı normları taşıyan rüyalardır. Halk arasında kâbus ve karabasan nitelendirilen rüyalar bu cinstendir. Çoğu zaman uyanma ile sonlanır. Müslüman biri bu tür rüyaları dikkate almaz. Uyurken yatma şeklinin yanlışlığı neticesi kan dolaşımının belli bölgelerde zorlanması veya nefes almada zorluk bu tür rüyalara sebeptir.
3. Nefsani (Bilinçaltı) rüyaları: En çok görülen rüyalardır. Kişinin kendi yaşayışından kaynaklanan bilinçaltındakilerin rüyaya yansımasıdır. Bu tür rüyaları kişi çok zaman gördüğü için, kendisi ile ilgili önündeki zamanlarda tecrübe ile yorumlar. Mesela: Ben rüyamda fındık gördüğümde birileri ile kavga yaparım. Dikkat edip rüyamı aklıma getirerek kavga ortamından uzaklaşmaya çalışırım. Buna benzer herkeste, çok gördüğü rüyalarla ilgili özel yaşanmışlıklara ve beklentilere rastlamak mümkündür.
4. Amaçları bakımından da rüyaları dört sınıfa ayıranlar vardır. Bunlar: Dengeleyici rüyalar, Bilgilendirici rüyalar, Yaratıcı rüyalar, Kehanet rüyalarıdır.

Peygamberlerin gördükleri rüyalar gerçek sadık rüyalardır. Onların dışında sadık yani iyi rüya görenlerin rüyası ile amel edilmez, doğru kabul edilmez, hüküm çıkarılamaz. Rüyamda aksakallı bir dede bana şu konuda şunları söyledi, böyle yapmamı istedi diyerek amel edilmez. Peygamberi gördüğünü söyleyenler de dahil. Bazen hocalar bir konuya vurgu yapmak için falancalar şu iyiliği veya şu kötülüğü yaptığı için, cennete veya cehenneme gittiler, falanca evliya rüyasında görmüş gibi yakıştırmalar inanılır gerçekler değildir.

Rüya çok karmaşık bir yapıdır. İlim dünyası tartışmaya devam etmektedir. Bu sebeple görülen rüyalar ne kendimiz ne de başkası için hüküm olarak kullanılamaz. Hele inanç veya başka bir alanda delil gösterilemez. Bu konuda İslam alimleri arasında görüş birliği vardır. Yorumlar kişiye özgüdür. Gelecekle ilgili öngörü vardır. Kesin hüküm asla söz konusu olmaz. Bazılarını rüyası kesin çıkıyor gibi söylemler, abartı ve uydurmadır. İnanılması din dışıdır.

İstihareye yatma

İstihare, sözlükte hayır ve iyilik anlamındadır. Müslümanlar, yeni tutacakları bir iş veya satın alacakları bir mal mülkün kendisi için hayırlı olup olmayacağını Allah’tan dilemesi ve bu isteğin rüyada görme ile cevap bulacağına inanmasıdır.

Genelde şöyle yapılır: Yatmadan önce abdest alınıp iki rekât nafile namaz kılınır. Zamr sure olarak birinci rekâtta kâfurun, ikinci rekâtta da ihlas sureleri okunur. Sonra sağ yan üzeri kıbleye dönerek yatılır. Yine üçer defa kâfurun ve ihlas sureleri okunduktan sonra "Allah’ım! Ben gaybı bilmem Sen bilirsin, tutacak olduğum ……. işim benim için hayırlı olacaksa rüyamda göster." diye niyaz edilir.

Eğer rüyasında beyaz ve yeşil görürse hayırlı, siyah ve kırmızı görürse hayırsız olacağı kabulü vardır. Rüya ilk gece görülmezse üç gece devam edilir.

İslam Uleması, istihareye yatmanın ve rüyada görmenin rüya ile amel edileceği anlamına geldiğini, rüyanın delil olamayacağı görüşüne ters düşeceği için uygun bir davranış olarak kabul etmemektedirler.

Doğrusu, kişinin her türlü gayreti gösterip araştırması, uzmanlara ve bu işi yapanlara danışması, istişare etmesi, aklını kullanarak kendi kararını kendisi vermesidir.

Ali-İmran suresi 159. ayette: "İş konusunda onlarla istişare et! Karar verince de Allah’ güven ve dayan!" buyurulmaktadır. Bize de bu ayete göre uygulama yapmak düşer. Allah’a sığınıp, hayırlısını nasip etmesi için dua edip, yardım istenir. Sonucuna da kulluk bilinci içinde rıza gösterilir. Allah’a güven, ruh sağlığımızın korunması için elzemdir. Her olumsuz yorum kişiyi yıpratır.