ELEKTRİK dağıtımında özelleştirmeler kaldığı yerden devam ediyor. Ancak 2010 yılında iptalle sonuçlanan ihalelerden yola çıkarak, alınan dersler de var. Bir önceki özelleştirme sürecinin ardından, şirketlerin en çok şikâyet ettiği konu kayıp-kaçak oranlarının ihaleye temel teşkil eden tarifelerde belirtilen oranlardan yüksek çıkmasıydı. Hatta bu nedenle Dicle ve Van Gölü gibi belli bölgelerde devirler gerçekleşmezken, yeni ihalelere katılma konusunda kararsız kalan yatırımcılar olmuştu.
KRİTİK DÜZENLEME
Ancak konuya el atan Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği’nde değişikliğe gitti. Değişikliğe göre, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından ihalelerde nihai teklifler alınmadan önce uygulama dönemi için belirlenmiş olan parametrelerde değişiklik yapılması talep edilirse, bu talep, kurul tarafından değerlendirilecek.
DOĞUDA CİDDİ FARK
Düzenlemeyi değerlendiren yetkililer, 2.9 milyar dolar gibi astronomik tekliflerin geldiği ancak iptal edilen ihaleleri hatırlatarak, “Hükümet, yeni özelleştirme sürecinde şirketlerin beklentilerini ciddiye alma ihtiyacı hissetti. Dicle, Aras, Vangölü gibi Doğu ve Güneydoğu illerini kapsayan bölgelerde, tarifeye temel teşkil eden kayıp-kaçak oranları yüzde 60 görünüyor ama fiiliyatta bu oran yüzde 80’e kadar çıkabiliyor. Bu bölgelerin özelleştirilmesi için gerçekçi oranların tarifeye yansıtılması lazım” diye konuştu.
İLGİYİ AZALTIYOR
Fiili kayıp kaçakla mevcut rakamlar arasındaki farkın, sadece doğu ve güneydoğu bölgeleriyle sınırlı olmadığına dikkat çeken yetkililer, birçok bölgede aynı sorunun yaşandığına işaret etti. Görüştüğümüz bir EPDK yetkilisi, şunları söyledi: “Sırada Boğaziçi, Gediz, İstanbul Anadolu Yakası gibi özelleştirmeler var. ÖİB, EPDK’ya yazdı ve ‘Bu fiili sorunu çözelim yoksa yatırımcı ilgilenmiyor’ dedi. İhaleyle ilgilenen şirketler, belirlenen tarifelerdeki kayıp kaçak oranlarının gerçekçi olmamasından şikâyet ediyor.”
Davalar açılmıştı
TOPLAM 17 milyar dolarlık gelir beklentisiyle yapılan 20 elektrik dağıtım ihalesinden, sekizi iptal edilmişti. Bazı firmaların “Kayıp kaçak oranı bize söylenenden fazla, teminatlarımızı yakamazsınız” diye dava açtığı haberlere yansımıştı. Kolin İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Naci Koloğlu, “Kayıp-kaçak beklentimizden yüksek çıktı. Böyle olunca hedefleri tutturamıyoruz” demişti.
Tüketiciler için kötü haber
Bu düzenleme, tüketici açısından “faturalarda artış” anlamına da gelebilir. Nedeni ise elektrik faturalarına yansıtılan kayıp-kaçak bedeli. Eğer kayıp kaçak oranları gerçekçi bir şekilde tarifelere yansıtılırsa, faturalardaki kayıp-kaçak bedelleri de buna paralel yükselmiş olacak. EPDK’nın tüm dağıtım bölgeleri için kar marjiını yüzde 2.33’den yüzde 3.49’a çıkarmasının da tarife üzerinde mutlaka arttırıcı etkisi olacağına dikkat çeken bir sektör yetkilisi, “Gerek kayıp kaçak oranları, gerek kar marjı değişimi nihai tüketiciyi belli oranda etkiler. Ancak bunun ne oranda olacağının önümüzdeki tarife dönemlerinde göreceğiz.”