Böylece maaşları önemli oranda azalacak olan memurlar, sağlık yardımı alabilmek için bile 30 günden eksik olan sürelerin primlerini cepten ödeyeceği için esnek çalışma sistemine karşı çıkıyor.
Aradaki makas kapatılsın
Memurlar 1965’te çıkarılan ve yamalı bohçaya döndüğü için artık yama tutmayan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun yerine modern bir kamu personel rejiminin getirilmesini istiyor. Geçtiğimiz günlerde, Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in önemli açıklamalar yaptığı Abant çalıştayında yeni personel rejimi masaya yatırıldı. Artık sistemin şekillenmeye başladığı anlaşılıyor. Yeni kamu personel rejiminin ilk ayağını, kurumlar ve unvanlar arasındaki ücret dengesizliğinin giderilmesi oluşturuyor. Devamında;
- Part-time çalışma,
- Uzaktan çalışma,
- Evden çalışma,
- Çağrı üzerine çalışma,
- Performansa dayalı ücret sistemi,
- Kıdemli memurun deneyimi için zorunlu olarak az gelişmiş bölgelerde görevlendirilmesi gibi esnek çalışma modellerinin yasal zemine kavuşturulacağı anlaşılıyor. Özellikle memurlar, maaşlarında azalmaya yol açacak part-time çalışma istemiyor. Yeni personel rejiminde de 657 sayılı Kanun’daki iş güvencesinin devam etmesini, tecrübe paylaşımı adı altında kıdemli memurun az gelişmiş bölgelere sürgüne gönderilmemesini istiyor.
En çok merak edilen ‘ücret.
Kamuda esnek çalışma modelinin gündeme gelmesi, çağrı üzerine çalışma, part-time çalışma endişe ve korkusuna yol açtı. Kısmi zamanlı çalışmada, özellikle memurlarda olduğu gibi 30 tam gün üzerinden ücret verilemeyeceğinden, sistemin nasıl işleyeceği hususunda endişeler had safhaya çıktı. Memurlar bu şekilde ücretlerde azalmanın kaçınılmaz olduğunu belirtiyor ve kesinlikle kamuda esnek çalışmanın gündemden çıkartılmasını istiyor.
Eksik günün primi cepten
Esnek çalışmada, çalışılan saatler kadar ücret ve sigorta primi ödenecek. Ayda 30 günden az çalışma süresi Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilecek. Kamu çalışanı sağlık yardımı almak için, ay içinde 30 günden eksik olan sürenin primini cebinden ödeyecek. Bu nedenle de memur esnek çalışma istemiyor.
Hizmetini bitiren ikramiyesini istiyor
Kadın memur 20, erkek memur 25 yılı doldurduğunda, isterse işten ayrılabiliyor. Ancak bu durumda ne emekli maaşı ne emekli ikramiyesi ödeniyor. Maaş ve ikramiye için kadınsa 58, erkekse 60 yaşını beklemesi gerekiyor. Memurlar işçiler gibi maaş ve ikramiyesini hizmet süresi dolduğunda istiyor.Memurlar emekli ikramiyelerini ancak emekli olunca alıyor. İşçiler ise;
- Emekli olduklarında,
- Askerlik nedeniyle ayrıldıklarında,
- Kadın sigortalı evlendikten sonra ayrıldığında,
- Haklı bir nedenle ayrıldığında,
- Yaş haddini sağladığında,
- İşveren işten attığında, kıdem tazminatı alabiliyor. İşten ayrılan memura ikramiyesinin işçi gibi hemen verilmemesi ve emeklilik şartına bağlı olması memuru huzursuz ediyor. Memurlar da işçilerin kıdem tazminatı ödenmesi şartlarına göre; işten ayrılınca emekli ikramiyesinin ödenmesini istiyor.
Emeklilik yaşı işten ayrılmayı engelliyor
8 Eylül 1999’a kadar, kadın memur 20 yıl, erkek memur 25 yıl çalışma süresini tamamlayınca, istekleri üzerine emekliye ayrılabiliyordu. Emekli ikramiyeleri de emekli aylığı bağlanınca veriliyordu. 9 Eylül 1999’da 4447 sayılı Kanun’la emeklilik için fiili hizmet süresi şartı ile birlikte, ayrıca yaş şartının da getirilmesi, memurların 20-25 yıldan daha fazla çalışmalarını gerektirdi. Özellikle 1999’dan sonra çalışmaya başlayan memurlar 25 yılı tamamlamak şartıyla kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında emekli olabiliyor.
Bu durum da memurun ortalama 40-45 yıl çalışmasını gerektiriyor. Ancak emekli olma süresinin uzatılması üzerine memura fiili hizmet süresi şartını tamamladığında, işinden aylıksız ayrılma imkanı da getirildi. Kadın memur 20, erkek memur 25 yılını doldurduğunda, istemesi halinde işinden aylıksız olarak ayrılabiliyor.
Emekli, aylığı bağlanacak yaşının dolmasını çalışmadan bekleyebiliyor. Bu durumda, işten ayrıldığında aylık bağlanmadığı gibi emekli ikramiyesi de ödenmiyor. Aranan yaş doldurulduğu tarihte emekli aylığı bağlanıyor. Emekli ikramiyesi de bu tarihte ödeniyor. Fiili hizmet süresini doldurarak bu şekilde işinden ayrılan ve emekli olacağı yaşın dolmasını çalışmadan bekleyen memurların sayısı hiç de az değil.
61 YAŞINDA EMEKLİ OLUYOR
Kadın memurlarda 20, erkek memurlarda 25 yılı tamamlamadan işinden ayrılanlardan 15 yıl fiili hizmet süresi olanlara 61 yaşını doldurdukları tarihte emekli aylığı bağlanıyor. Diğer taraftan memuriyete geç başlaması nedeniyle aranan fiili hizmet süresini tamamlamadan 61 yaşını doldurması nedeniyle re’sen memuriyetten çıkartılanlara, 15 yıl hizmetleri varsa emekli aylığı bağlanıyor ve emekli ikramiyeleri ödeniyor.
Örnek: Bir kamu kurumunda 16 yıl hizmeti varken 34 yaşında istifa eden Ayşe Hanım, bundan sonra SSK veya Bağ-Kur’a tabi sigortalı olarak çalışmazsa, Ayşe Hanım’a 61 yaşını doldurunca emekli aylığı bağlanacak ve emekli ikramiyesi ödenecek. Ayşe Hanım ‘işçi olsaydı’ 34 yaşında işten ayrılınca, 16 yıl prim ödemesi olduğundan yaş haddinden emekli olmak için aranan 15 yıl sigorta süresi ve 3600 gün prim şartını sağlamış olduğundan SGK’dan alacağı ‘kıdem tazminatı alabilir yazısı’nı işyerine ibraz ederek, kıdem tazminatını alabilecekti. Aynı yaştaki memur Ayşe Hanım ise işinden ayrılırsa emekli ikramiyesini ancak 61 yaşını doldurunca yani 27 yıl sonra alabiliyor. Buyurun size sosyal güvenlikte adalet.