Her ürün kategorisinden sayısız örneğe rağmen tağşişli ürün ihracata gitmeye ve gittiği ülkenin kontrolünden geçemeyince de sorun yaratmaya devam ediyor.
Bizim için fazla yadırganacak tarafı yok, yıllarca ilaç kalıntılı meyve sebzeyi, aflatoksinli kırmızı pul biberi yurt içinde afiyetle tükettiğimizi biliyoruz zaten.
Ben yazmaktan yoruldum; domates, armut, narenciye ürünleri başta olmak üzere her türlü meyve sebze çeşidinde, baharat, sıvı yağ, bal, et ürünleri, süt ürünleri ve enerji içeceklerinde her gün yeni tağşiş buluşlarını izliyoruz. Yani ipin ucu kaçmış durumdadır.
Geçen akşam televizyonda bu işin iki uzmanı, “gıda güvenliği mevzuatımızın AB ile hemen hemen aynı olduğunu” ifade ediyorlar. Evet doğrudur, devamını da bekledim ama arkası gelmedi…
Oysa mesele mevzuat değil ki, insan faktörü !
Gözü kara bir sürü hilekar tekrar tekrar aynı hileleri yapmalarına rağmen, para cezasını ödeyip ticarete devam edebiliyorlar. Bu durumda mevzuatın faydasını birileri bana anlatabilir mi acaba ?
Bu soruyu o iki uzmana sormak isterdim ama moderatör teşekkür ederek programı bitirdi. Bizdeki sorun netice alacak noktaya bir türlü ulaşamamaktır.
Tarım ve Orman Bakanlığı, eskiden yılda en az iki defa bu hilekarların listesini yayınlardı. Son liste Mart ayının başında yayımlandı ve yıl bitiyor…
Bu 9 aylık ara (şimdilik) ancak kötü niyetlilerin cesaretini artırır.
Zira hileden sağlanan kazanç her türlü para cezasını telafi edebiliyor ki, rahat rahat icraata aynen devam edebiliyorlar. Bu kişilerin hiç hoşlanmadığı şey ‘kamuoyuna yapılan açıklama’ dır. Çünkü ‘pazar payı kaybı’ ile neticeleniyor. İddia ediyorum; 3 ayda bir yapılacak düzenli duyurular en azından bilinen markaların bu işi bırakmalarını sağlayacaktır.
Genel inanış; merdiven altı üretime itibar etmeyip güvenilen markaların kullanılmasıdır…
Peki en son Singapur’da kusurlu bulunan tanınmış baharat markasını nereye koyacağız ?
Bu ürünlerin ülkeden çıkarken kalite kontrolü yapılmıyor mu ?
Neden yabancı ülkeden önce bu kusuru biz bulamıyoruz ?
Kontrol işleminin sonucu alınmadan ihraç edilebilir belgesi verilebiliyor mu ?
Singapur Gıda Otoritesi (SFA), Türkiye’den ithal edilen tanınmış markanın üç çeşidinde kansere neden olabilecek endüstriyel renklendirici madde tespit edildiğini ve piyasadan toplatıldığını açıklamıştı.
Toplatılan ürünler, ‘öğütülmüş sumak’, ‘öğütülmüş tatlı biber’ ve ‘otantik tavuk baharat’ olduğu bildirilmesine rağmen ilgili marka tam çeşit raflardaki yerini koruyor. Bu 3 çeşidi raflarından indiren titiz perakendeciler mutlaka vardır ama benzer kusurların diğer çeşitlerde de olmadığının garantisi var mı ?
Yabancı ülke sadece aldığı çeşitleri kontrol ediyor, almadıklarını değil !
Tarım ve Orman Bakanlığı, Singapur’da Türk markalı bazı baharat ürünlerinde izin verilmeyen renklendirici tespit edildiği yönündeki iddialara yönelik açıklama yaptı. “Firma hakkında Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmuş, ilgili parti-seri nolu ürünler piyasadan toplatılmıştır” diyen Bakanlık, “Firmanın yurt içinde satışa sunduğu ürünlere yönelik 2022 yılı mayıs ve temmuz aylarında yapılan denetimlerde, sumak ürününden alınan numunelerde izin verilmeyen renklendirici tespit edilmiştir. Firma hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmuş, ilgili parti-seri nolu ürünler piyasan toplatılmıştır” ifadelerine de yer veriliyor.
Peki 6 ay önce tespit edilen kusuru biz hangi kaynaktan öğreniyoruz ?
Singapur Gıda Otoritesi’nden…
İşte sık sık dile getirdiğim; taklit ve tağşiş listelerinin yılda 4 defa (üç ayda bir) yayımı halinde bu bilgileri önce kendi kaynağımızdan öğrenme imkanımız olur…
Çünkü biliyorum ki; ilgili Bakanlık bünyesinde yoğun bir gıda denetimi aralıksız sürmektedir. Eksik olan duyurudur…
Nitekim ilgili Bakanlık aynı açıklamasının sonunda; “2022 yılında (8.11.2022 itibarıyla) ülke genelinde 7 bin 520 personelimizle gıda işletmelerine 1 milyon 81 bin 777 denetim yapılmıştır.” diyor.
İlgili marka sahiplerinin savunmaları ise hayli ilginç…
Duyduğumuza göre; “Marka iki kardeş arasında yarı yarıya paylaşılmış.”
Şimdi ortada, “ben yapmadım, o yaptı” durumu hakim. Oysa sorumluluk markayı paylaşma kararı veren iki tarafa birden aittir. Üretimin hangi fabrikada yapıldığı değil hangi marka için yapıldığı önemlidir. Hatta bir adım daha ileri gideyim, A markası B markasına fason üretim yaptırıyorsa, kusur halinde marka sahibi ile üretimi yapan firma birlikte sorumludurlar. Perakendecilerin yaptırdığı private label üretimlerde de aynı durum geçerlidir.
Kısaca, güvenmediğiniz ortakla markayı paylaşmazsınız. Eğer paylaşmak durumunda kalırsanız neticesini de paylaşırsınız.
İlgili firma, bir de “Bizi paketimizden tanıyın” bulmacasını (ambalaj görselini) tüketicinin önüne koymuş bulunuyor. Yani tüketici önce bulmacayı çözecek, sonra parayı ödeyecek ve ürüne öyle kavuşacak !
Sanki çevresinde başka marka kalmamış gibi…
Sakın yukardaki olayın az rastlanan bir durum olduğu zannedilmesin. Sadece 2022 Ekim ayında RASFF’e Türkiye’den ihraç edilen gıda ürünleri için 27 adet bildirim yapılmıştır. Muhtelif kalıntı ve katkı içeren ürünler; siyah fasulye, portakal, nar, kırmızı biber, kekik, kimyon, sumak, üzüm, kuru incir, yeşil çay, salamura asma yaprağı, Antep fıstığı, şekerleme, helva, bitkisel karışım macunu, köpek mamasıdır.
Özel seçim ve titizlik gerektiren ihracat kulvarında bunlar oluyorsa, yurt içinde neler yediğimizi tahmin etmek zor olmasa gerek…
Not: RASFF (The Rapid Alert System for Food and Feed) Gıda ve Yem için Hızlı Uyarı Sistemi’dir. İlgili kontrol sisteminde halk sağlığına yönelik riskler tespit edildiğinde hızlı bir şekilde duruma müdahale etmek ve bilgi akışını sağlamak için Avrupa Birliği ülkeleri tarafından kullanılan önemli bir araçtır.