Bu yazı dizisine zun zamandan beri devam ediyoruz. Sebebi gayet açıktır. Bu ülkede belgeye ve bilgiye dayanmadan konuşmayı sevenlerin sayısı çoktur, daha fenası da onları dinlemeye meraklı olanların sayısı da hiç az değildir.
Bazen televizyon yorumcusu sıfatıyla karşımıza çıkanlardan; "Almanya’da akrabalarım var, orada da durum oldukça kötüymüş” veya “Enflasyon onları da vurmuş” şeklinde matematikten yoksun ve tek rakam içermeyen benzer söylemleri uzun zamandan beri dinliyoruz…
Veya o akrabalardan; Kapıkule’den içeri girdikleri an cepteki euroların aşkıyla ve memleket hasretinin de etkisiyle “Buralar ne kadar ucuzmuş, bakın sizi oraya götüreyim de gerçek durumu sizler de görün” açıklamalarını duyuyoruz.
Yani bizi cebimizdeki TL ile oraya götürüp güya şaşırtacak kurnaz gurbetçi kardeşlerimiz…
Oysa o kadar uzaklara gitmeye gerek yok, TL’deki bu hızlı değer kaybı ile Yunanistan, Bulgaristan ve hatta Gürcistan’da çalışıp, Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra da benzer hislerin yaşanması mümkündür !
Her köşesini defalarca dolaştığımız Avrupa coğrafyasına ise sık sık uğrayıp, “şimdi ne olmuş acaba?” diye bakmamıza gerek yok herhalde. Zira dünyanın her tarafına yayılmış olan iyi eğitimli vatandaşlarımız ‘YouTube’ üzerinden her türlü alışverişlerini yayınlıyorlar zaten. Bizler de oradan alıp ülkemizin gerçekleri ile yan yana koyuyoruz. Yani artık bu kadar kolay. Sadece matematikten uzaklaşmayıp; bol rakamla destekliyoruz.
Şimdiye kadar Kanada, Almanya, İsviçre, İngiltere, Hollanda, Avustralya ve Fransa ile bu kıyaslamaları yaptık. Bazılarına birden fazla müracaat ettik…
Şimdi de İtalya’da 1 ay önce ‘Pizza Turca’ adlı kanal tarafından yapılan alışverişi gündemimize aldık. Ceren ve Akın kardeşlerimize bu çalışma için teşekkür ediyoruz.
Lüks bir hiper marketin 50 euroluk alışveriş fişinde yer alan ürünleri Migros’tan benzer ürünlerle kıyasladık ve aşağıdaki listeyi hazırladık.
- Görüleceği üzere, İtalya’da 50 euro tutan alışveriş, Türkiye’de 663,12 TL tuttu. Euro bazında bile bizde ucuz olmayan ürünlere rastladık. Dana biftek, beyaz peynir (bizdeki inek sütünden, oradaki manda sütünden), makarna sosu, toz şeker ve Coca Cola kutu gibi…
Ayçiçek yağ bizde indirimde olduğu için daha ucuz gözüktü. Ancak diğer marketlerdeki normal fiyat İtalya’dan pahalıdır.
- İtalya’da ortalama net asgari ücret 1.662 euro iken, Türkiye’de 5.500 TL'dir.
- İtalyan tüketici 1.662 euro geliri ile bu alışverişi 33 defa tekrarlayabilirken, Türk tüketici 5.500 TL geliri ile aynı alışverişi sadece 8 defa yapabiliyor. Bir başka hesapla; böyle bir alışverişe İtalya’da gelirin yüzde 3’ü harcanırken, aynı alışveriş Türkiye’de gelirin yüzde 12’si ile yapılabiliyor.
- Ülkemizdeki alışveriş tutarını döviz cinsinden hesaplarsak, 37 euro karşılığı olduğunu ve daha ucuz kaldığımızı görebiliriz. Ancak o zaman da bizim asgari ücretin döviz cinsinden karşılığına (304 euro) bakmak gerekir ki, bu hesapla yapılacak alışveriş adedinin de 8’i geçmediği görülür.
- Buradan çıkan sonucun bir başka ifadesi; İtalya’da yapılan her 100 euroluk alışverişin, Türkiye’de 73 euroya yapılabiliyor olmasıdır. İşte Türkiye’de fiyat düzeyinin düşük olduğunu göstermek isteyen yetkili veya yetkisiz herkesin sevdiği kıyaslama budur. Ama eksik kalmaktadır. Zira gelir seviyesine bakmadan fiyat seviyesine bakılamaz. Yoksa biz de aynısını yapıp, İtalya’da asgari ücretin 100 euroluk bölümüne, ülkemizde 18 euroluk gelirin denk geldiğini ifade edebiliriz ki, bu kıyaslama da eksik kalır.
O taktirde her ülke vatandaşının gelirini de, harcamasını da 1 birim üzerinden ve kendi para cinsinden dikkate alarak kıyaslamak gerekir.
İşte doğru hesap:
Türkiye’de bir asgari ücretlinin maaşı birim olarak İtalyan asgari ücretli gelirinin 3,3 katı iken, bizdeki alışverişin sonunda vatandaşımızın cebinden çıkacak tutar ise birim olarak 13,5 kat daha fazladır. Eğer İtalya ile aramızda gelir ve fiyat düzeyleri benzerlik gösterseydi, ülkemizdeki alışverişin toplamı 663,12 TL yerine 165 TL tutmalıydı. Veya 663,12 TL lik alışverişi yapan vatandaşımızın asgari ücreti 22.104 TL yi bulmalıydı.
Sonuç olarak; batı ülkeleri ile aramızda satınalma gücü açısından büyük fark vardır ve yüksek enflasyonumuz sebebiyle o fark da gittikçe açılmaktadır…
İTALYA- TÜRKİYE FİYAT KIYASLAMASI
İtalya Türkiye
(Euro) (TL)
----------- -----------
Ekmek 1,33 4,90
Yunan yoğurdu 400 gr 1,35 14,95 SEK 450 gr
Manda peyniri 350 gr 2,09 62,50 Tahsildaroğlu 350 gr
Yumurta 4’lü 2,43 8,00 Yumurtacım
Makarna 400 gr 1,49 10,90 Pastavilla
Pesto sos 1,80 34,90 Pastavilla pesto sos
Kırmızı et 5 dilim 1/2 kg 5,37 92,45 Dana biftek 1/2 kg
Toz şeker 1 kg 1,19 26,90 Irmak
Un 1 kg 0,99 15,50 Sinangil
Sofra tuzu 0,55 8,90 Billur tuz 750 gr
Su 6 x 1,5 litre 1,74 23,25 Nestle 6 x 1,5 litre
Kiraz 500 gr 2,78 24,95 Son fiyatı (500 gr)
Yeşil elma 800 gr 1,50 23,92 Granny Smith 800 gr
Domates kokteyl 1 kg 2,28 19,90 Kokteyl
Limon 1 kg 1,76 18,90
Marul adet 1,02 11,90
Kuru soğan 1 kg 0,96 5,95
Patates 1,5 kg 2,68 10,90
Ton balık 2’li 4,95 72,75 Dardanel 2 x 150 gr
Coca Cola 6 x 150 ml 2,00 36,00 4 x 250 ml
Zeytinyağ sızma 1 lt 6,29 98,90 Komili
Ayçiçekyağ 1 lt 2,49 35,90 Yudum
----------- -----------
Toplam 49,04 663,12