Ramazan ayına 11 ayın sultanı dedirten, içinde Kadir Gecesi'nin olmasıdır. Kadir Gecesi, insanlığın insan olarak yaşaması için, temel anayasa, yol gösterici ve öğüt kitabı olan Kur’an-ı Kerim’in yeryüzüne indirilmeye başlandığı gecenin adıdır.
Kandil geceleri olarak kutlanan dini gecelerden, Kur'an-da adı geçen tek gecedir. Bu gecenin kutsallığı Allah tarafından bildirilirken; diğer kandil gecesi adı verilen geceler, Müslümanlar tarafından belirlenmiştir.
Peygamberimizin yaşadığı dönemlerde "Kadir Gecesi" dışında gece kutlanması yapılmamıştır. Bu sebeple bu gecenin kutlanması ve değerlendirilmesi farz hükmündedir de diyebiliriz.
Kadir Gecesi, Kadr suresine de adını vermiştir. Surede geçen 'Leyletü’l Kadr' Kadir Gecesi demektir. Kadr suresi: Kur’an-da 97. suredir. Beş ayetten oluşur, bütün halinde inmiştir. Mekki sure diyenler ağırlıktadır. Hicret'den sonra Medine’de inen ilk sure diyenler de az sayıda vardır.
Kadr Suresi: 1. Kuşkusuz biz o Kur’an-ı Kadir Gecesi'nde indirdik. 2. Kadir Gecesi’nin nasıl bir gece olduğunu sen nereden bileceksin! 3. Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlı bir gecedir. 4. Melekler ve ruh (Cibril) o gecede, Rab’lerinin izniyle her biri bir iş için iner de inerler. 5. Tan ağarıncaya kadar sırf esenliktir o gece.
1.Ayet açık: Kur’an-ın, Ramazan ayında (Bakara/285), Mubarek bir gecede (Duhan 1-3) Kadir Gecesinde (Kadr/1) indirildiğine dair bir şüphe yok. M.S. 610 yılında Ramazan ayının içinde Kadir Gecesinde indirildiği bilinmekle beraber; Kadir Gecesinin hangi gece olduğu konusunda bir netlik yok. Ramazan’ın 20. Gecesinden sonraki tek gecelerde aranması gerektiği; ortak kanaatin de 27. Gece olduğu şeklindedir. Mübarek Kadir Gecesi, Hz. Muhammed’e vahiy’in gelmeye başladığı gecedir. Gelen ilk vahiy’lerin, Alak suresi ilk beş ayetinin olduğu konusunda tartışma yoktur. Tartışma, Kur’an-ın; toptan mı indirildi yoksa Kadir Gecesi mi indirilmeye başlandı noktasında olmuştur.
Bir görüş, bu gece Kur’an-ın toptan semada kutsal bir yere indirildiği; oradan Cibril vasıtasıyla 23 yılda peygamberimize bölüm bölüm iletildiği şeklindedir. Diğer bir görüş ise, Kur’an toplu olarak Kadir Gecesi'nde Hz. Muhammed’in kalbine indirildi; Cebrail’de, Allah’ın izin ve iradesiyle ayetleri sırası geldikçe Arapça olarak Peygamberimize okumuştur. Kur’an-ın toplu indirilmediğine en büyük dayanak ise yine Kur’an'dan gelmektedir. Haşr suresi 21. ayette: Şayet biz Kur’an-ı bir dağın üzerine indirmiş olsaydık, onu Allah korkusundan titremiş ve paramparça olmuş görürdün. İşte bu misalleri insanlar düşünsünler diye veriyoruz. Görüldüğü gibi dağların bile tahammül edemeyeceği, paramparça olacağı bir durumu peygamber de olsa, bir insanın dayanamayacağı aşikardır. Bu sebeple, Kur’an-ın, Cebrail vasıtasıyla Peygamber’e kısa sürelerde; pasajlar halinde indirildiği görüşü hakim olmaktadır. Hz. Ayşe’nin de, vahiy geldiği anlarda Peygamberimizin terlediği, titrediği, inlediği, yüzünün kızardığına şahit olduğuna dair beyanları olduğu bilinmektedir. (Kıyame, 16-19)
2. Ayetteki: Kadir Gecesi'nin nasıl bir gece olduğunu sen nereden bileceksin? soru cümlesi; bir imtihan sorusu değildir. İnsanlığa önemli bir mesajdır. Bu gecenin üstünlüğü, kadri, kıymeti, önemi, senin düşünce sınırlarını aşar diyerek; insanın hem bilinç altını ve üstünü etkilemek içindir. Kur’an-da böyle çok sayıda soru cümlesi vardır. Cevap da sorunun içinde gizlidir. İnfitar suresi 17. ayet: Sahi sen Hesap Günü nedir bilir misin? 18. Ayet: Evet sen, sahiden de Hesap Günü nedir bilir misin? Ayetlerinde olduğu gibi.
İkinci ayetteki soru hemen 3. ayette, karşılığını buluyor. ‘’Kadir Gecesi bin aydan daha hayırlı bir gecedir.’’ Bu ayette geçen bin ay, bazı müfessirler tarafından bir çokluk ifadesi olarak, önemine binaen söylenmiştir diyenler olmakla beraber; farklı görüşte olanlar da vardır. Zamanın, mekanın yaratıcısı Allah, bazı zamanları ve mekanları özel, önemli, şerefli, kıymetli olarak belirtmişse bizce kabulden başkası yanlış olur. "Şerefü’l mekan bi’l- mekindir." Sözü: Mekanın şerefi orada bulunanın şerefindendir. Zamanın şerefi de içinde bulundurduğu ile ilgilidir. İşte Kadir Gecesinin de kıymetini artıran, içinde Kadir Gecesi bulunmayan bin aydan hayırlı kılan; Şüphesiz, Kur’an-ın bu gece indirilmeye başlanmasından ileri gelmektedir. Kur’an indirilmemiş olsaydı değil bin ay, bin yıl bile geçse; insanlık insan olma değerlerine ulaşması mümkün olamazdı. Bu İlahi rehber ile yaşamak, insan ömrünün bitinceye kadar gerekli olduğu bin ay (83 yıl 4 ay) devam etmesi gerektiği de vurgulanmaktadır. O bir gece, bin ay yaşanmalıdır vurgusu bence ağır basmaktadır. Allah’ın af ve merhametinin sınırı yoktur. O bir geceyi yakalamak, ayetin çıplak ifadesiyle belki bir ömrü kurtarabilir. Ama, Kur’an-i Hayatı yaşamak şartı ile. İnsan ömür boyu Kur’an dışı yaşayıp bir Kadir Gecesi ibadetiyle iyi bir ahiret hayatı yakalayabileceği uzak ihtimal olsa gerek diye düşünüyorum. Sonra o gece, Kur’an-ın ilk indiği gece midir? 36 yılda bir gelen gece midir? Yoksa her sene Ramazan ayında gelen gece midir? Bu konuda da tam bir ortak fikir yoktur. Yalnız, Kur’an-ın inmeye başladığı ilk gecenin en mübarek gece olduğunda herkes hemfikirdir. Kadir Gecesi'nin gündüzü de mübarektir. Biz gündüze geçtiğimizde dünyanın başka yerleri gece yaşamaktadır. 4. ve 5. Ayetler, fecre kadar melekler dünya semasına iner dediğine göre, gündüzde Kadir Gecesi'nden sayılmalıdır.
4. Ayette: Melekler ve ruh/Cibril, o gecede, Rab’lerinin izniyle her biri bir iş için iner de inerler. Ayette geçen ruh, ağırlıkça vahiy anlamındadır. Sözlükte, can nefis ve İlahi cevher anlamları da vardır. O Gece, Kadir Gecesi'nde inen vahiydir. (Nahl-2, Gafir-15, Şura-52) Adı geçen bu ayetlerde vahiy, ruh olarak isimlendirilmiştir. Vahiy yalnız Peygamberlere geleceğine göre, Melekler ve Cebrail (ruh) Rab’lerinin izniyle dünya semasına inerken ne getirmiş olabilir? İndirilen yine vahiydir. Bu vahiy O gece, İnsanlarda Allah’tan mevcut olan ruh’a bir gönderme var. Bu indirilenler doğrudan İnsanlarda bulunan İlahi cevhere, insanların kalbine, gönlüne inmiştir. Her insanın mutlak bir yaratıcının varlığını kabul eder. İnadına inkar edenler vardır. Bu inkar ona bir şey verilmediğini göstermez.
5. ayette: Tan ağarıncaya kadar esenliktir o gece. Allah’ın izniyle, bütün insanlığın kaderinde etkili olacak Kadim Kitap; Kur’an-ı Kerimin Cebrail vasıtası ve bütün meleklerin eşliğinde yeryüzü semalarına indiği bu gece; mutlak emniyet ve esenliğin olduğu gecedir. Yeryüzüne indirilen yüce Allah’ın sözleridir, kitabıdır. Önceden planlanan her şey bu kitapla yeryüzüne indirilmiştir. İndirilene uyan esenlikte olacaktır demektir. Yukarıda belirtildiği gibi, Bu gecenin gündüzü de esenliktir. Bizde gece olduğunda dünyanın bir yarısı gündüzdür. Onların gecesi, biz de gündüz olacağı için; mübarek geceyi gündüzüyle beraber düşünmek gerekir.
Genel kanaat, Kadir Gecesi’nin her sene o ilk gece gibi tekrarladığı şeklindedir. Bu düşünce ile o gece her zamankinden farklı ibadetler yapılır. Bin aydan fazla hayır alacağına inanılır. Doğrusu hüküm Allah’ın. Kadir gecesini kıymetli kılan, Kur’an-ın indirildiği gece olmasıdır. Kur’an her sene yeniden inmediğine göre, bu tekrar kutladığımız geceler o gecenin değer hükmünde olması düşünülemez. Yani, ‘’Bin aydan hayırlıdır’’ ayeti o ilk gece içindir. Haa! Kur’an-ı indirildiği gibi hayatımıza uygularsak, bin aydan daha fazla hayır kazanacağımıza da inananlardanım.