Yargıtay’ın kaldırılmasını isteyen AK Parti, yerine yeni üyeler ve yeni başkanlarla “Temyiz Mahkemesi’nin” kurulmasını önerdi. AK Parti’ye göre Temyiz Mahkemesi üyelerinin dörtte üçü Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca seçilecek, dörtte birini ise Devlet Başkanı atayacak. Anayasa Mahkemesi’nin 17 üyesinden 9’unu da TBMM seçecek, 8 üyeyi de Devlet Başkanı atayacak.
GENEL MERKEZ’DE HAZIRLANDI
Uzlaşma Komisyonu önümüzdeki günlerde yargı bölümünün görüşmelerine başlayacak. Ak Parti, komisyona, yargı teklifini partilere tanınan sürenin son dakikalarında sundu. AK Parti Genel Merkezi’nde hazırlanan paketle ilgili son kararı Başbakan Tayyip Erdoğan verdi. Bu taslak, Uzlaşma Komisyonu’ndan bir metin çıkmazsa AK Parti’nin nisanda Meclis’e vermeyi planladığı teklifin de omurgasını oluşturuyor.
TÜRK MİLLETİ ADINA DEĞİL
AK Parti’nin teklifinde, mevcut Anayasa’daki yargının “Türk milleti adına” karar verme yetkisi kaldırılıyor. Bunun yerine “Hakimler, görevlerinde bağımsız ve tarafsızdırlar; anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler” ifadesi önerildi. AK Parti hakim güvencesi olarak, “Hakimler ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikçe 65 yaşından önce emekli edilemez; bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması sebebiyle de olsa, aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından mahrum bırakılamaz” hükmünü getirdi.
YENİ AYM ÜYELERİ
AK Parti’nin teklifine göre Anayasa Mahkemesi yine 17 üyeden oluşacak. Ancak mevcut Anayasa’da Sayıştay ve baro temsilcileri arasından 3 üye için Meclis’e tanınan yetki, kurum sınırlaması olmadan 9 üyeye çıkarıldı. 8 üyeyi de Başkan atayacak. Meclis’teki seçimde ilk oylamada 367 çoğunluk aranacak, bulunamazsa ikinci oylamada 276 oyla seçim yapılacak. Meclis, hukuk mezunlarının yanı sıra sosyal, siyasal bilimler, avukatlar ve öğretim üyeleri arasından Anayasa Mahkemesi üyesi seçebilecek.
KANUN DENETİMİNE SINIRLAMA
Anayasa Mahkemesi yorumlu ret kararı veremeyecek, kanunların, Başkanlık kararnamelerinin ve içtüzük hükümlerinin yürürlükten kaldırılmasına ilişkin düzenlemeler esas bakımından denetlenemeyecek. Anayasa değişiklikleri şekil ve esas bakımından hiçbir surette denetlenemeyecek. Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığıyla sınırlı olacak. Bu durumda Yüksek mahkeme, komisyon süreçleri, kanunların görüşülme yöntemlerine dayanarak “eylemli içtüzük ihlali” gibi gerekçelerle ret kararı veremeyecek. Bu gerekçelerle kanunlar için iptal davası açılamayacak. Anayasa Mahkemesinde iptal davası açma yetkisi Başkana ve en az 110 milletvekillerine ait olacak.
HSK’YA YEDİ ÜYE BAŞKANDAN
AK Parti, HSYK’yı, Hakimler ve Savcılar Kurulu olarak korudu. HSYK, 22 üyeden oluşacak ve Hakimler Dairesi, Savcılar Dairesi ve Disiplin Dairesi olmak üzere üç daire şeklinde çalışacak. Kurulun Başkanı yine Adalet Bakanı, Adalet Müsteşarı da doğal üye olacak. Kurulun 7 üyesi Meclis’te seçilecek, 7 üyeyi başkan atayacak, 6 üye de alt derece mahkemelerince seçilecek. Sayıştay’ı mevcut haliyle tutan AK Parti, siyasi partilerin mali denetimlerinin de Sayıştay’a bağlanmasını istedi.
YARGITAY’IN YERİNE KURULACAK
Yargıtay yerine AK Parti’nin önerdiği Temyiz Mahkemesi’nin yetkileri ve kuruluşu ise şöyle:
“Temyiz Mahkemesi
Madde 11– (1) Temyiz Mahkemesi, alt derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
(2) Temyiz Mahkemesi üyelerinin dörtte üçü Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından, dörtte biri Başkan tarafından, mesleğinde fiilen 15 yıl çalışmış olan hakim ve savcılar, öğretim üyeleri ile avukatlar arasından, kanunda öngörülen yöntemlerle ölçülen liyakat ve başarı gibi nitelikler dikkate alınarak 19 için seçilir.
(3) Temyiz Mahkemesi başkanı ve başkanvekilleri, üyeler tarafından kendi aralarından 4 yıl için seçilir.
(4) Temyiz Mahkemesinin kuruluşu, işleyişi, daire başkanları ve üyeleri ile Temyiz Mahkemesi Başsavcısının nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.”