İlk bölümde FAALİYET RAPORLARI, STRATEJİK PLAN, PERFORMANS PROGRAMLARI yasal zorunluluğu hakkında bilgiler verdik. Bu bölümde web sitelerinden alınmış bazı örneklerle detaylara gireceğiz.
Özelde de faaliyet raporlarından alıntı yaparak, yerel yönetimlerin dava dosyalarını inceleyeceğim.
Her belediyede çok ciddi bir dava dosyası stoku var. Kadrolu avukatlar yetişemediği için sözleşmeli avukatlardan da hizmet satın alınıyor. Dosyaların yüzde 50’sini davalı/ davacı konumunda ki karşı taraf avukatları takip ediyor. 1.389 belediye var. Anadolu’da belde ve ilçe belediyelerinde bile 200-500 arası takip edilen dosya var. Bin ve üzeri dava dosyası olan da çok. Çarpıyorum, bölüyorum yüz binlerce dosya ve avukat buluyorum. Gerçekten inanılır gibi değil.
Ege’de bir ilçe belediyesi avukatı dostum; “Ben ağır ceza avukatıydım. Belediye avukatı olduktan sonra her gün ders çalışıyorum. En çok da geçmiş yönetimlerin farkında olmadan yaptıkları hatalar nedeniyle açılan davalar bizi zorluyor. Çünkü mevcut belediye yönetimi muhatap/ taraf konumda. Tüm yöneticilere eğitim vermek şart…” gibi görüşlerini paylaştı.
NOT: Aşağıda örnekler verdiğim kurumların hukuk servislerinin neredeyse hepsini aradım. Bir kısmına mail gönderdim. Ulaşabildiğim kişiler, web sayfasında yayınlanan bilgileri bile paylaşmak istemediler.
İstanbul Esenyurt belediyesi 2018 faaliyet raporu sayfa 247;
| Gösterge | Performans Programı Öngörülen Hedef | Faaliyet Raporu Gerçekleşme | Gerçekleşme Hedefin altında mı? (Evet/Hayır) |
| Gelen hukuki görüşleri 15 günde cevaplamak. | 15 | 15 | Gerçekleşti |
| Hukuk programı ile dava takibinin daha sağlıklı ve verimli hale getirilmesi. | 15 gün | 15 gün | Gerçekleşti |
| İl İçi Araç Talepleri (Kamu, STK, Spor Kulübü, Okul Gezi, Etkinlik vb. İle Cenaze Düğün, Gezilere Tahsis Edilen Araçlar | 300.000 kişi | 300.000 kişi | Gerçekleşti |
| İl Dışı (STK, Okul, Spor Kulübü gezi, etkinlik vb. İle Cenaze, Düğün, Etkinlik, Gezi için Verilen Araçlar) | 100.000 kişi | 100.000 kişi | Gerçekleşti |
| Kapalı pazarların denetimi. İşgaliye bedelleri toplanması. | Kullanılan Tahta 2.524 | 2.991 | Hayır |
| Açık pazarların denetimi. İşgaliye bedelleri toplanması. | Kullanılan Tahta 7.156 | 7.162 | Hayır |
Yıl içinde eklenen ve derdest- takipte ki dosya sayısını belirtmeden, “Açıklık” ve “Tam açıklama” ilkelerine uyulmamış. 31.12.2017’den önce ki ruhsatsız binalar için “İmar barışı” ile dosyalarda ki azalmayı, 24.11.2016/ 6763 sayılı Uzlaştırma yasası ile davalık olmadan uzlaşma talebiyle çözüme ulaşan davaların ayrıntıları da faaliyet raporunda yok.
Diğer taraftan Sayıştay raporlarında eleştirilen, “Şehir içi ve dışı gezi- etkinlikler için STK, dernek, vatandaşlar vb. kişi- kurumlara araç tahsis edilmesini” rapora taşımış. 300.000 ve 100.000 kişilik bu performans göstergelerini de eksiksiz %100 gerçekleştirmiş. 1 kişi fazla ve/veya eksik olmadan.! Bu durum yönetmeliğin “Sorumluluk”, “Doğruluk ve tarafsızlık” ile “Tutarlılık” ilkelerine aykırı.
Aynı belediyenin kapalı ve açık pazarlarda, pazarcı tahtaları sayısını titizlikle yansıtması olumlu. Demek ki bazı birimler Faaliyet raporlarında ki açıklamalar konusunda bilgi sahibi. Raporlar belediye meclisinde görüşülürken, bu hassas noktalara dikkat edilse iyi olurdu. Benzeri konularda olumlu ve olumsuz birçok örnek daha rapora yansıtılmış. Özellikle de “açık pazarların denetimi. İşgaliye bedellerinin toplanması” başlıklı performans raporunda hedefin üzerine çıkılmasına rağmen neden gerçekleşme için “hayır” denmiş anlayamadım.
Silivri belediyesi “KONTROL ORTAMI” başlığıyla yayınladığı tabloları dikey yerleştirmiş. Zor okunuyor. 2018 Faaliyet Raporu 287’nci sayfasında 1) İdare ve vergi mahkemeleri, 2) Hukuk mahkemeleri, 3) Ceza mahkemelerinde görülen dava sayıları; 735 geçmiş yıllardan devir, 594 yıl içinde açılmış. 1.329 dosya dönem içinde işlem görmüş. 549 dava (derdest) devam ediyor. 402 dava temyizde, 77 tashihi karar aşamasında olup, 1.028 dava takip ediliyor. Dönem içinde 107’si aleyhte, 175 lehte kesinleşmiş. 2018’de 1.220 duruşmaya girilmiş ve 197 keşfe gidilmiş.
Kadıköy Belediyesi 2018 Faaliyet Raporu 216’ncı sayfasında Takibi yapılan dava sayısı yok. Takibi yapılan dava yüzde 100 olarak belirtilmiş. Bu ifade yukarıda ki açıklamalarımıza göre kamuoyunu bilgilendirmek adına bir anlam içermiyor.
Tuzla Belediyesi İdari ve Adli dava sayılarını tablo olarak vermiş, kazanılan ve kaybedilen davaları ayrıntılı şekilde grafik olarak da göstermiş.
Pendik Belediyesi de dava dosyaları hakkında ayrıntılı bilgi vermiş; 2018’de toplam 525 yeni dava açılmış, 610 dava lehte ve 408 dava aleyhte sonuçlansa da derdest aşamasında 748 ve temyizde 590 dava dosyası var. 84 vatandaş uzlaşmayla dava açmamaları konusunda ikna edilmiş. Bu uygulamanın yaygınlaştırılması dava dosya sayısının azalmasında önemli katkılar ve belediye yönetimine tasarruf sağlayacaktır. Şöyle ki; Kaybedilen davalar için ödenen avukatlık ücretleri, anapara faizleri ve başkanın sorumlu sıfatıyla yargılanıp ceza almasının önüne geçilebilir. Bazı dosyalar için teminat yatırılması ve bütçede karşılık ayrılması da mali yönden yerel yönetimleri zorlamaktadır.
Genellikle İstanbul ilçe belediyelerinden örnekler verdik. Son olarak İBB 2018’de karşı taraftan yaklaşık 3 bin dosya, 2019’da 3 bin 400 yeni dava dosyası takibe alınmış. 642 kurum aleyhine olmak üzere 815 icra dosyası takip edilmiş. Muhtemelen geçmiş dönemlerden devir 2-3 katı dava dosyası (10 bin civarı) işlem görüyor. Açıklama yok.
Bu yazımız özelinde yerel yönetimlerde dava dosyalarının fazlalığı ve sorunların çözümüne yönelik yorumlarımızı paylaştım. Çok daha fazlası var. Kime dokunsanız bin ah işitiyoruz.
Yerel yönetimleri ilgilendiren 150 civarı Kanun, KHK, Yönetmelik, Tüzük, Tebliğ ve Karar varken bu kadar fazla dava dosyası olması anormal değil mi? Bir yerlerde yanlışlık mı yapılıyor?
SONUÇ
Faaliyet raporları yönetmeliğe uygun hazırlandığında araştırmacı yazarlar, akademisyenler, ekonomistler, denetçiler, istatistikçiler, basın ve medya yazarları gibi kesimlere doyurucu bilgiler verilmiş olur. Ters giden, mevzuat kaynaklı eksik ve hatalı uygulamaların kamuoyuyla paylaşılarak çözümler üretilmesinde, iktidar ve muhalefet partilerinin dikkati çekilebilir.
Geleceğin etkin ve sorumlu yerel yönetim anlayışının gelişmesi açısından, başta siyasi partiler olmak üzere, denetim ve yönetim sorumluluğu olan kurumların, yerel yönetimlerde ki sorunların çözümüne yönelik değişim ve dönüşümün gerçekleşmesine verecekleri katkılar çok değerlidir.
Sevgiler ve saygılar sunuyorum...