Neredeyse rötarsız sefer yapılamaz hale gelinirken bu kaosun arkasında Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ), havayolu şirketlerine haber vermeden ve meydanlardaki kapasiteyi ayarlamadan gerçekleştirdiği inşaat çalışmaları çıktı.

DHMİ: BİZ GEREĞİNİ YAPIYORUZ

Türk Hava Yolları (THY), DHMİ’den yapılacak tadilat ve çalışmaların kapasitenin nasıl etkileneceğini görebilmek için plan istedi. Dünyanın tüm büyük limanlarında yapılacak işler en az bir yıl önce fazlara ayrılarak ilan edilip kapasiteyi azaltmak için havayollarından sefer azaltmaları talep edilmesine rağmen DHMİ’den bir cevap alınamadı. Bunun üzerine THY yaptığı başvuruda Ankara’dan “Biz gereğini yapıyoruz” cevabını aldı.

İNŞAAT ÇALIŞMALARI BIKTIRDI

Atatürk Havalimanı’nda yaz sezonu başlarken ana kalkış pisti olan 35 Sağ Pisti 70 gün süreyle kapatıldı. Sezonun tam göbeğinde 7 köprü ve ve 2 açık park yeri bakıma alındı. Uluslararası terminalin önünden geçen “G” taksi yolunun batı ucu tadilata sokuldu. Bu tadilatlar yeni bitti. Önümüzdeki günlerde de terminalde 9 köprü ve 7 açık park pozisyonu kapatılacak. “G” taksi yolunun ortası tadilata alınacak. Bu tadilatların hiçbirisi önceden ilan edilerek kapasite ayarlaması yapılmadı. Rötar krizi devam edecek.

SABİHA GÖKÇEN’DE PİST GECE KAPATILIYOR

Aynı şekilde Savunma Sanayi Müsteşarlığı'na bağlı HEAŞ'ın sahibi olduğu Sabiha Gökçen Havalimanı pisti ise bakım çalışmaları nedeniyle gece 4 saat süreyle kapatılıyor. Bazı günler bu çalışma 6 saate kadar uzuyor. Arıza nedeniyle gönderilecek yedek uçak Sabiha Gökçen’e gidemiyor. İnemeyen uçak Bursa’ya yönlendiriliyor.

RÖTARDA İLK SIRADAYIZ

Bu çalışmalar nedeniyle Avrupa’da yapılan rötar listesinde, Mayıs 2015 rakamlarına göre İstanbul Atatürk ve İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı, Avrupa‘da kapasite kaynaklı gecikme yaşanan ilk iki havalimanı oldu.

NEDEN İNŞAAT ÇALIŞMALARI YÜKSEK SEZONDA YAPILIYOR

Atatürk Havalimanı’na günde 1400, Sabiha Gökçen Havalimanı’na da günde ortalama 700 uçak inip kalkıyor. Toplamda günde 2100 trafiğin inip kalktığı İstanbul’daki havalimanlarının her ikisinin de aynı anda tadilata alınmasına, havayolu şirketleri tepki gösteriyor.

Rusya’da kışın ortasında -40 derecede veya İngiltere’de yağmurun en yoğun olduğu dönemde sorunsuz ilerleyen inşaat çalışmaları, 'çalışmalar neden Türkiye’de yaz sezonuna getiriliyor?' sorusunu ortaya atıyor. Havayolları, dünyanın her yerinde bu tarz tadilatlar yoğun olmayan sezonlarda yapıldığını belirtiyor.

REKOR HABERLERİ İLE ÖVÜNÜLÜYOR AMA…

Atatürk Havalimanı günlük trafik sayıları anlamında New York’un en büyük kapasiteye sahip olan JFK’yi 5 sıra geride bırakarak dünyada 14’üncü sıraya çıktı. Atatürk Havalimanı, Avrupa’da ise beşinci sırada. Bu konu ile rekor haberleri ile her zaman övünülürken bilimsel olarak ispat edilmiş gerçek kapasite değerleri ve buna uygun hizmet için gerekenlerin yapılamaması dikkat çekiyor.

İŞTE RAPORDAN ÇARPICI BAŞLIKLAR

ATATÜRK HAVALİMANI 3 MİL, SABİHA GÖKÇEN 8 MİL:

Atatürk Havalimanı’nda uçaklar 3 deniz mili (yaklaşık 5,5 km) aralıklarla indiriliyor. İki uçak arası yasal ayrım en az 60 saniye. Dalga yapılandırması için saatlik kapasite 45 iniş-45 kalkışa göre ayarlanabilir. Bu operasyon için gerekli uçak park pozisyonu sayısı 122.

Sabiha Gökçen Havalimanı’nın hava trafiği de DHMİ tarafından veriliyor. Aynı kontrolör hem Atatürk hem de Sabiha Gökçen’e uçak yaklaştırıyor. Ancak Sabiha Gökçen’de uçaklar 8 deniz mili (yaklaşık 14,8 kilometre) aralıkla getiriliyor. Bu durum kapasitenin verimsiz kullanılmasına neden oluyor. THY raporunda bu durum ‘anlaşılamaz’ olarak belirtiliyor.

KAPASİTE ARTIRILABİLİR: Atatürk Havalimanı’nda günde 1400 uçak inip kalkıyor. Avrupa hava sahasını kontrol eden Eurocontrol ve İngiliz Hava Trafik Hizmet Sağlayıcısı NATS ile hazırlanan bilimsel raporlara göre trafik günlük 1600 uçağa çıkartılabilir. Geçen yıl Sabiha Gökçen için de hazırlanan raporda şu an günlük 700 civarında olan iniş kalkış sayısı rahatlıkla yükseltilebilir.

PİST İHALESİ UZADI: Sabiha Gökçen’de trafik akışını hızlandırmak için bir yıl önce paralel pist inşası için ihaleye çıkıldı. İhaleye giren bir şirketin itirazı nedeniyle proje bir yıl sarktı. Daha önceden yapılacak planlama ile ikinci pist inşa edilip diğeri bakıma alındığında sıkıntı yaşanmadan operasyon yapılabilirdi.

RÖTARLAR HAVAYOLLARININ MALİYETLERİNİ YÜZDE 20 ARTTIRDI

İSTANBUL’da Atatürk ve Sabiha Gökçen Havalimanları’nda yaşanan rötarlar havayolu şirketlerinin operasyon maliyetlerini yüzde 20 arttırdı. Yolcu memnuniyetsizliği tavan yaparken havayolu şirketleri 2016’da bu giderleri nasıl karşılayacağını tartışıyor.

İstanbul Atatürk ve Sabiha Gökçen Havalimanları, verimsiz kullanım ve yaz sezonunun ortasında yapılan tamir çalışmaları nedeniyle rötar rekoru kırıyor. Türk Hava Yolları hazırladığı raporta Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) plansız gerçekleştirdiği inşaat ve verimsiz hava trafik yönetimine dikkat çekerken Pegasus ve AtlasGlobal Havayolları ise yolcu memnuniyetsizliği ve artan operasyon maliyetlerini vurguluyor.

“LONDRA’DA SAATTE 50 UÇAK, BİZDE 32 UÇAK”

Sabiha Gökçen’in en büyük kullanıcısı olan Pegasus Havayolları’nın Genel Müdürü Sertaç Haybat, DHMİ’nin havayolları ile ortak çalışma yapmadığına dikkat çekiyor:

“Sabiha Gökçen’in sahibi olan Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na bağlı HEAŞ veya DHMİ havayollarına danışmadan inşaatları planlıyor ve ihaleye çıkıyor. Mevcut kapasite verimsiz kullanılıyor. Örneğin Londra Gatwick Havalimanı, Sabiha Gökçen gibi tek pisti sahip. Bizde kapasite saatlik 32 uçakken, Gatwick’te bu rakam saatlik 50 uçak. Bizde uçaklar 8 mil aralıkla yaklaşıyor. Atatürk Havalimanı’nda ise 3 mil. Aynı kontrolör bu trafiği yönetiyor. Verimlilik sağlanamayınca bu bize rötar olarak yansıyor” diyor.

YEDEK UÇAKLARIN MALİYETİ 12 MİLYON DOLAR

Bu yıl filolarında iki uçağı rötarları kapamak için yedek tuttuklarını belirten Haybat, “2016’da yedek uçak sayısını 4’e çıkartacağız. Her yedek uçağın maliyeti 3 milyon dolar. Yani toplam 12 milyon doları rötarlara ayırıyoruz. Yolcu kaybediyoruz. Aynı zamanda uçuş ekiplerimizin mesaisi doluyor. Fazladan pilot-kabin memuru istihdam ediyoruz. Öbür taraftan memnuniyet düşüyor. Havayollarının hızlı büyümesine DHMİ yetişemiyor, kaplumbağa hızında kalıyor” diyor.

COŞKUN: “MALİYETLERİMİZ YÜZDE 20 ARTTI”

AtlasGlobal Havayolları Genel Müdürü Kaptan Pilot Orhan Coşkun, Atatürk Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanları’nda yaşanan sıkıntılara değinerek kapasite sorununun maliyetleri yüzde 20 artırdığını kaydetti. Coşkun, yeni uçak alımlarından da vazgeçmediklerini de sözlerine ekledi.

Kaptan Pilot Orhan Coşkun rötarlara karşı iki uçağı yedek olarak tutarak operasyonlarını zamanında yapmaya çalıştıklarını ifade ederek şöyle konuştu: “Gerek Atatürk’te, gerekse Sabiha Gökçen’de iki uçak değil 12 uçak yedek tutsanız önümüzdeki yıllarda eğer burada kapasite artırımı olmazsa, özellikle Sabiha Gökçen’de ikinci pist yapılmazsa zamanında operasyon yapmak bir hayli güç olacak. Havada tur atıp beklemek uçuşlarımızı 20 dakika kadar etkiliyor. Bu durum bize maliyet olarak yüzde 20 yansıyor” dedi.
Tolga ÖZBEK / İSTANBUL (DHA)