Değerli okurlarım; Bu yazımı 2021 Mart ayında yazmıştım. O günden bu güne değişiklikler olduğu için revize ettim. Muhtemelen sizler bu yazıyı okurken, başka değişiklikler de olabilir!

Son dönemde kamuoyu en çok yeni kurulan partilerle, kuruluş aşamasında olan partileri tartışıyor. Merak edip Türkiye’de partilerin durumunu siz okurlarım ile paylaşmak istedim.

Wikipedia kaynaklarında “Etkin siyasi parti” tanımı yapılarak;

“Etkin parti sayı çeltiğini İçişleri Bakanlığı tutmaktadır. Zira, her parti kuruluşu sırasında İçişleri Bakanlığı'na dilekçe verir ve İçişleri Bakanlığı partilerin kongrelerini yapıp yapmadığını ve sürekliliğini takip eder. 30 Kasım 2016 tarihi itibarıyla 94 parti etkin durumda bulunmaktadır. Etkin olmaktan kasıt, siyasi düşüncelerini ortaya koymaya devam eden ve olağan toplantılarını yapan parti anlamındadır. Bu partilerin seçime girebilmesi için yasalara göre, 41 ilde örgütlenmesi gerekmektedir. Ancak etkin olan partilerin birçoğu bu yeter sayıya sahip de değildir. Bazıları da "tabela partisi" olarak nitelendirilen, pek bir etkinlikte bulunmayan partilerdir. Bunun yanında "küçük parti" olarak tanımlanan ama siyasi arenada etkili olan partiler de mevcuttur.”

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı sitesinde ise kayıtlı 107 parti olduğunu öğreniyoruz. (110 ama 3 boş var.) https://www.yargitaycb.gov.tr/documents/ek1-1610455596.pdf

İlk sırada 23.06.1983’de kurulan DP - Demokrat Parti var. MHP ikinci (07.07.1983), CHP altıncı (09.09.1992), BBP dokuzuncu (29.01.1993), LDP 12’nci (26.07.1994), SAADET 16’ncı (20.07.2001), AK PARTİ 17’nci (14.08.2001), HDP 44’ncü (15.10.2012), İYİ PARTİ 73’ncü (25.10.2017). 2021’de son kurulan YENİDEN DİRİLİŞ PARTİSİ. Sayın Muharrem İNCE’nin kurduğu MEMLEKET PARTİSİ son kurulan üçüncü parti.

Özellikle genç okurlar itiraz edebilir. CHP, MHP ve birçok parti 16 Ekim 1981’de, 12 Eylül sonrası Askeri Mahkeme kararıyla kapatılmıştı. Daha sonra da Anayasa Mahkemesi kararıyla kapanan partiler oldu. Refah ve Fazilet Partileri gibi.

Bu resme baktığımızda 17’nci sırada olan AK Parti’den sonra 90 parti kurulmuş. Daha da ilginç olan sadece 2020 yılında 27, 2021 yılında 7 parti kurulmuş ve hala kurulma aşamasında olan hareketler duyuyoruz.

TBMM’de 14 parti var. Millet vekili sayılarına göre; AK Parti (288), CHP (135), HDP (56), MHP (48), İYİ Parti (36), TİP (4), MEMLEKET Partisi (3), DP (2), ZAFER Partisi (2), BBP (1), DEVA - DEMOKRASİ ve ATILIM Partisi (1), DBP- DEMOKRATİK BÖLGELER Partisi (1), SP- SAADET Partisi (1), YP - YENİLİK Partisi (1), BAĞIMSIZLAR (5).

Etkin 71 siyasi parti var. 11 siyasi partinin genel başkanından 3 siyasi partinin eş genel başkanı kadın.

TBMM’deki 3 partinin Büyükşehir Belediye başkanı var, 5 partinin belediye başkanı yok. 5 Partinin belediye meclis üyesi ve 6 partinin İl genel meclis üyesi yok. (DP’nin tek meclis üyesi var.) Sadece 2 partinin (CHP ve HDP) uluslararası kuruluşlarda üyeliği var. (Avrupa Sosyalistler Partisi ve Sosyalist Enternasyonel)

Bugüne kadar en az 41 ilde örgütlenme şartını sağlayarak 77 parti seçimlere katılabilmiş. 27.01.2021 tarihli habere göre; https://www.gazeteduvar.com.tr/secime-girebilen-ve-giremeyen-partilerin-teskilat-sayilari-aciklandi-haber-1511534 YSK 17 siyasi partinin seçime katılabileceğini açıklamış. (Wikipedia göre 12 parti) AK PARTİ ve CHP 81, MHP 78, İYİ Parti 73, HDP 44 ilde teşkilatlanmış. (DEVA Partisi 2021 Ocak ayında 41 ilde teşkilatlandığını duyurdu.) TBMM’de grubu bulunmayan Saadet Partisi 72, Yeniden Refah Partisi 58, BTP ile DP 55, Genç Parti 53, BBP- ANAP-HÜDAPAR- Muhafazakar Yükseliş Partilerinin 43, DSP ve TKP’nin ise 42 ve VATAN Partisi'nin 41 ilde teşkilatı var.

Wikipedia fikir/ ideoloji yönünden de ayırmış siyasi partileri ve TBMM’deki partileri şöyle tarif etmiş;

AK Parti  Muhafazakar Demokrasi, Yeni Osmanlıcılık

CHP           Sosyal Demokrasi, Atatürkçülük

HDP           Radikal Demokrasi, Çoğulculuk

MHP           Türk Milliyetçiliği, Ülkücülük

İYİ Parti      Atatürkçülük, Türk Milliyetçiliği, Sosyal Adaletçilik

DP              Liberal Muhafazakarlık

TİP             Sosyalizm Marksizm-Leninizm, Demokratik Milliyetçilik

BBP           Türk Milliyetçiliği, İslamcılık

DBP           Demokratik Sosyalizm, Sosyal Demokrasi

DEVA         Liberalizm, Liberal Demokrasi

SAADET    Milli Görüş, İslamcılık

YENİLİK P Liberal Milliyetçilik, Kemalizm

Diğer taraftan etkin 71 siyasi partiden bazılarının tanımı olmasa da, diğerlerinin ideolojileri şöyle;

Türk Milliyetçiliği, Muhafazakarlık, Türkçülük, Turancılık 11 parti

İslamcılık, Ümmetçilik, Milli Görüş 5 parti

Komünizm, Sosyalizm, Marx, Lenin, Troçki 12 parti

Klasik- Ekonomik, Muhafazakar Liberalizm 8 parti

Atatürkçülük, Kemalizm, Halkçılık, Sosyal Demokrasi 6 parti

Atatürkçülük, Türk Milliyetçiliği 3 parti

Çoğulculuk, Sosyal Demokrasi 2 parti

Kadın ve Engelli Hakları 2 parti

Yeşil Siyaset, Özgürlükçü Sosyalizm 1 parti

Yeni Osmanlıcılık, Muhafazakar Demokrasi 2 parti

Ulusalcılık, Sol milliyetçiliği, Sosyal demokrasi 2 parti

Ulusalcılık, Türk Milliyetçiliği 1 parti

Bu bilgilere göre neredeyse her ideolojiyi temsil eden parti var. Hala yeni parti kurma düşüncesinde olanlar neyi eksik görüyor ve/veya kendilerini nerede konumlandırarak yüzde 51 oy almak için parti kurmaya çalışıyor.!?

Amaç ille de adını siyasi parti genel başkanları arasına mı yazdırmak? Yoksa yüzde10 oy alıp TBMM’ne girmek veya yüzde 3 oy alıp hazine yardımı almaya hak kazanmak mı?

Bugüne kadar 59 parti kapatılmış. 21 parti başka partiyle birleşerek, 9 parti de isim değiştirerek kapanmış.

Yeni kurulmakta olanlar dahil neredeyse tüm partiler yüzde 51 ile iktidara geleceklerini iddia ediyorlar. Evet bir yandan ittifaklardan bahsediliyor ama son dönemde artan yeni partilerin kurulmasına baktığımda, aklıma meşhur bir söz geldi. “Parçala, böl, hükmet.”

Diğer taraftan yapılan anketlere baktığımızda ise en güçlü partinin yüzde15- 20 ile “Kararsızlar partisi” olduğunu görüyoruz. Sizce de bir yerlerde hata yapılmıyor mu?

Partilerin programları neredeyse kopyala- yapıştır laflardan ibaret. Örneğin hepsi yerelden kalkınmayı dillerinden düşürmezken, birçoğunun programında YEREL YÖNETİM POLİTİKALARI anca 3-4 satır yer bulmuş. Hatta hiç söz etmeyenler bile var.

Hepsi iktidarı kazanmayı düşünürken, özellikle yaşanan bu kriz ve salgın döneminde halkın/ vatandaşın çektiği sıkıntılara çözümler üreterek kalbini kazanmak için günlük ziyaretlerle sorunlarını dinlemek yerine, parti teşkilatlarıyla sorunları çözmek için yerinden organize olabilmeyi düşünmüyor. Sayın Haluk Levent’in çok başarılı “Ahbap” organizasyonundan bile ilham almıyorlar.

Kararsızların “yeni gelecek olanlar da nasıl olsa aynı olacak” düşüncesiyle çoğaldığını ve buna çare üreterek farklılıklarını somut çözümler /eylemlerle ortaya koyarak değişimi gerçekleştirebileceklerine, galiba kendileri dahil kimseyi inandıramıyorlar.

İktidar hedefi olan muhalefet partilerinin eline, yaşanan bunca ekonomik kriz ve çöküntüden daha iyi nasıl bir fırsat geçebilir ki.!

Bana göre çok basit bir sorunun cevabını bulabilseler meseleyi çözmüş olacaklar.

“Bugüne kadar yaptıklarımızın dışında, neleri yapmıyoruz ve/veya eksik yapıyoruz.”

Bazı şeyleri başarmak ve vatandaşı ikna etmek için ille de siyasi parti kurmak da şart değil oysa.

Sevgiler ve saygılar sunarım...