Sevmiyoruz; Hesap vermeyi, şeffaflığı, bilgi paylaşmayı, eleştirilmeyi, kontrol edilmeyi, yazmayı, araştırmayı, denetlenmeyi ve raporlamayı.

Bilmiyoruz; Ulusal ve uluslararası ölçekte rapor yazamayıp proje yönetemezsek, hakkedişlerin ödenmeyip projenin iptal edilerek, yapılan ödemelerin faiziyle geri alınacağını.

Yönetemiyoruz: Yönetim= Denetim; yani denetleyebildiğin kadar yönetebileceğini, bu denetimin ille de devlet kurumlarınca değil, sayın Macron’a “Siz bizim memurumuzsunuz” diyen protestocuların (Halkın) denetiminin çok daha önemli olduğunu.

Göremiyoruz: Yerel yönetime seçilerek “İktidar” olan parti adayının basiretli, şeffaf, hizmet odaklı, sorun çözücü, kaynakları verimli kullanarak vatandaşların refah ve mutluluğunu arttırdığında, partisinin iktidar olma şansını da artırabileceğini. (Görev ve sorumluluğunu yerine getiren sayın başkanlarımızı hariç tutuyorum.)

YASAL ZORUNLULUK

5393 BELEDİYE KANUNU Md.56; “Başkan 5018 KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU Md. 41 göre yerel yönetimler ve ortağı olduğu şirketlerin, stratejik plân ve performans programına uygun faaliyetlerini, performans ölçütlerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile sapmaların nedenlerini ve belediye borçlarını da açıklayan faaliyet raporunu hazırlar. Raporda bağlı kuruluş, işletmeler ile iştiraklerin bilgi ve değerlendirmelerine de yer verilir. Faaliyet raporunu nisan ayı toplantısında başkan meclise sunar. Bir örneği İçişleri Bakanlığına gönderilip kamuoyuna açıklanır.”

Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik 28.08.2012/ 28395 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Kamu idareleri faaliyet raporları hakkında yönetmelik

“İKİNCİ BÖLÜM Raporlama İlkeleri”

Sorumluluk Md. 4; Mali saydamlık ve hesap verme sorumluluğunu sağlayacak şekilde hazırlanır.

Doğruluk ve tarafsızlık Md. 5; Yer alan bilgilerin doğru, güvenilir, önyargısız ve tarafsız olması zorunludur.

Açıklık Md. 6.1; İlgili taraflar ve kamuoyunun bilgi sahibi olmasını sağlamak üzere açık, anlaşılır ve sade bir dil kullanılır. (2) Raporlarda teknik terim ve kısaltmaların kullanılması durumunda bunlar ayrıca tanımlanır.

Tam açıklama Md. 7.1; Yer alan bilgilerin eksiksiz olması, faaliyet sonuçlarını tüm yönleriyle açıklaması gerekir. (2) İdarenin faaliyetleriyle ilgisi olmayan hususlara faaliyet raporlarında yer verilmez.

Tutarlılık Md. 8.1; Faaliyet sonuçlarının gösterilmesi ve değerlendirilmesinde aynı yöntemler kullanılır. Yöntem değişiklikleri olması durumunda, bu değişiklikler raporda açıklanır. (2) Faaliyet raporları yıllar itibarıyla karşılaştırmaya imkân verecek biçimde hazırlanır.

Yıllık olma Md. 9; Bir mali yılın faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde hazırlanır.

Belediye şirketleri de Sayıştay denetimi kapsamında olup, FAALİYET RAPORLARI, STRATEJİK PLANLAR ve PERFORMANS PROGRAMLARINI eksik ya da hiç yayınlamadıkları için denetim raporlarında eleştirilmiştir.

SORUN VE ÇÖZÜMÜ NEDİR?

Kanun ve yönetmeliklerde her şey en ince detayına kadar açıklansa da kafa karışıklığı olduğu kesin. Sorun Stratejik plan ve Performans programlarına bağlı olması nedeniyle mi ortaya çıkıyor anlayamadım. Bazı belediyeler danışmanlık hizmeti de satın alarak tam ve sağlıklı bir rapor hazırlamak istiyor ama nitelikli eleman mı bulamıyor? Yoksa birimler arasında yeterli eşgüdüm mü yok. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa BB ve ilçelerinde bile zengin insan kaynağına rağmen neden sorunlar yaşanıyor? İnsan kaynağı derken aklıma geldi. Çalışanların sayısı da birçok raporda eksik. Kadrolu, sözleşmeli, 696 KHK tabi, engelli, hükümlü vb. sayıları da belirtmek gerekir.

Kasım 2020’de ki tespitlerimize göre; İBB’nin 28 şirketi, 2 iştiraki var. İştiraklerden Şişli Kültür AŞ ile şirketi Güven su AŞ’nin WEB sayfası yok. 21 şirketin web sitesinde faaliyet raporu yok. 5 şirketin faaliyet raporları eksik. 9 şirketin BTH- Bilgi Toplumu Hizmetleri bilgileri eksik. 5 şirketin BTH bilgileri web sitesinde yok. Bazıları bilgi vermeyip mevzuatı anlatmış.

Kesinleşmiş mali tablolar ya hiç yok, ya da faaliyet raporu gibi algılanarak farklı yerlere konmuş. Faaliyet raporları yayınlandıysa mali tabloların da karşılaştırmalı olarak geriye doğru 2-3 yıllık olması gerekiyor.

WEB sitelerinde bu bölümlerle ilgili hiçbir standart yok. Bazı web sitelerinde “arama” özelliği de olmayınca bilgi varsa bile site içinde bulunamıyor. (Birçok şirket ve ilçe belediyesine mail attım. Zeytinburnu belediye başkanı 1 gün sonra eksik 2019 faaliyet raporunun eklendiğini bildirdi. Umarım BTH- Bilgi Toplumu Hizmetleri bölümü de kısa sürede tamamlanır.)

Stratejik planlar, Performans programları, Mali tablolar ile BTH içeriğinde bulunması gereken geriye dönük en az 3-4 yıllık GENEL KURUL, DAVET VE ÇAĞRILAR, RAPORLAR, KARARLAR, TESCİL VE İLANLAR başlıklarında bilgiler tam olmalı. Bazı belediyeler Faaliyet Raporlarını da bu bölümde yayınlıyor. Hatta Hukuki uzlaşmazlıklarda dava sayısını azaltmak adına “Uzlaşma komisyonu” görev ve yetkileriyle belediye uygulamaları, vatandaşa ayrıntılı şekilde aktarılmalı. (Yazının ikinci bölümünde bazı örneklerle açıklayacağım.)

İBB MEDYA AŞ bu konuda uzmanlaşmış kadroları olan bir şirket. Belediye şirket ve iştirakleriyle, bağlı kuruluş ve ilçe belediyelerine danışmanlık verebilir. Web sitelerinde ki standardı sağlayabilir. Profesyonelce hizmet verip gelir elde edebileceği gibi, ücretsiz olarak da hizmet sunabilir. Böylelikle ilçe belediyeleri de gereksiz yere ihale açmaz ve tasarruf sağlanır. Zaten “BİZ KİMİZ?” bölümünde; “.istanbul ve .ist alan adı uzantısının sahibi olan Medya AŞ, aynı zamanda dijital medya, prodüksiyon ve medya planlama şirketi olarak da İstanbullulara hizmet vermektedir.” Diyor.

Fakat küçük bir sorun var.! https://medya.istanbul sitesine girdiğimizde ARAMA bölümü, BTH, FAALİYET RAPORLARI, STRATEJİK PLAN, PERFORMANS PROGRAMI, MALİ TABLOLAR gibi bilgiler yok. (Bu yazıyı 2000 son çeyreğinde yazdım. 2022 Şubat ayında hala bilgiler yok. https://www.belbim.istanbul sitesinde ise neredeyse tüm arzulanan bilgilere ulaşabiliyoruz. NOT: Bu arada İBB web sitesinde 2-3 şirketin linki açılmıyor. Google’dan aradığımızda aktif olduğunu anlıyoruz. İBB Bilgi işlem daire başkanı ilgilense iyi olur.

Başakşehir, Beyoğlu, Eyüpsultan, Sancaktepe belediyelerinin web sitelerinde faaliyet raporları yok. Silivri belediyesini de ekleyebilirdik ancak gönderdiğim mailin cevabı (10.08.2020) geldi;

“Sayın Ahmet Baybars GÖĞEZ,
993230 no.lu başvurunuz sonuçlandı. “Web sitemizde bulunan Kurumsal linki ile ulaşılan sayfada Faaliyet Raporları linki eklenmiştir. İlginize teşekkür ederiz.”

Nitelikli insan kaynağında sorun yaşamayan İstanbul’dan örnekler verdim. Diğer il belediyeleri ile BB ve şirketlerinde, ilçe belediyelerinde de benzer sorunlarla karşılaşıyoruz.

Amacımız hata aramak değil. Mevzuata uygun raporlama ve bilgilendirme yapılmasını sağlamaktır. Sayın başkanların “halka kuruşun hesabını vermek” sözünü tutmak için faaliyet raporları en önemli iletişim ve bilgi kaynağıdır. Bazı ilçe belediyeleri yıllık gelir- giderlerini belediye binasına asarak halkı bilgilendirmeye çalışıyor. Kastımız bu değil tabii ki.!

Basitçe anlatmaya çalışırsak Yönetmelik EK.1 de verilen formatta, “Raporlama ilkelerine” uygun bir raporun nasıl olması gerektiği belli aslında. Baktığımızda Faaliyet raporundan beklenen “Raporlama ilkeleri” yerine, Performans denetim sonuçlarının rapora olduğu gibi eklendiğini görüyoruz. İkinci bölümde bazı örnekler vereceğim.

Sevgiler ve saygılar sunarım.